ታሪካዊ አቆጣጠር በየክፍለዘመኑ

ዓክልበ. - ዓመታት ከክርስቶስ ልደት በፊት፣ ማለት ከ1 ዓመተ ምኅረት (ወይም 9 እ.ኤ.አ.) በፊት

ገ.፣ ግ. - ገደማ / ግድም - አመቱ ልክ ሳይሆን አካባቢው ነው። ከ1000 ዓክልበ. ወደ ቀድሞ እየሔደ፣ የአመቶቹ አቆጣጠር በልክ እርግጥኛ አይደሉምና የታሪክ ሊቃውንት ብዙ ጊዜ አይስማሙም።

ዓመታት ከክርስቶስ ልደት በፊት

ጥንታዊው ዘመን

• 3125 ግ. - የሴት ወገን ወደ ከንቲያመንቱ ልጆች ሄዶ ይከለሳሉ።
• 3104 ገደማ - የመንደሮቹ መኳያ ሰሌዳ በግብጽ ተሠራ፤ የጊንጥ ዱላ። የከንቲያመንቱ እና የሴት ወገኖች ክልሶች (ኦሪታውያን ወይም ደቂቃ ሔሩ) ተነሡ።
• 3101 ግ - ሜኒ (ሜኒስ ወይም ናርመር) መጀመርያ የመላው ግብጽ ፈርዖን ሆነ።
• 3089 ግ. ሜኒ (ናርመር) በውግያ ሞተ። ለ10 ወራት ግብጽ ያለ ንጉሥ ቆይቶ በመጨረሻ ከንቲያመንቱ-ሔሩ-ቴቲ እንደ ፈርዖን በጉባኤ ተመረጠ። ጽሕፈት ተለማ፤ ሰብአዊ መሥዋዕት ተጀመረ፤ ሊቃውንት ያልሆኑ ሰዎች ከግብጽ ወደ ምዕራብ፣ ደቡብና ምሥራቅ (ዮርዳኖስ) ሸሹ።
• 3080 ግ. - ጀር ኢቲ ነገሠ፤ ሰባአዊ መሥዋዕት ተስፋፋ፤ ደቂቃ ሔሩ በሴትጀት ሠፈር (የበኋላ ከነዓን) ላይ ዘመቱ።
• 3075 ግ. - ጀት ነገሠ።
• 3070 ግ - ደን ሰምቲ ነገሠ። የክልሶች ቁጥር ተጨመረ፤ ጭቆና በሴት ወገን ላይ ተደረገ።
• 3054 ግ. - መርባፐን ነገሠ።
• 3048 ግ. - ሰመርኅት ነገሠ፣ ሚኒስትሩ ሄኑካ ለደቂቃ ሔሩና ለሴት ወገን ምልክት አቀረበ።
• 3044 ግ. - ቃአ ነገሠ፤
• 3037 ግ. - ሆተፕ ነገሠ፤ መጀመርያ በስሜን የሆነው የንጉሥ መቃብር።
• 3032 ግ. ነብሬ ነገሠ፤ የቅርጽ ምስል ሥራ ተጀመረ።
• 3029 ግ. - ኒነጨር ነገሠ፤ የላሞች ቁጠራ በየዓመቱ ተደረገ።
• 3014 ግ. - ሰነጅ ነገሠ፤ ከሔሩ ሃይማኖት ርቆ ስሙ በሰረኅ ሳይሆን አዲስ ምልክት ካርቱሽ ፈጠረ፤ ነፈርካሬ እና ነፈርካሶካር ግን ለትንሽ ዘመን በስሜን ግብጽ ነገሡ።
• 3007 ግ. - ሔሩ-ፔሬንመዓት ሰኅሚብ አዲስ የሰረኅ ስም ሴት-ፐሪብሰን አወጣ፣ በደቡብና ስሜን ግብጽ መካከል ብሔራዊ ጦርነት።
• 2996 ግ - ሔሩ-ኅሠኅም 2ቱን አገራት እንደገና አዋኅደ፣ ስሙም ሔሩ-ሴት-ኅሰኅምዊ ሆነ። ከዚህ ጀምሮ የንጉሥ ስም በካርቱሽ ሳይሆን በሰረኅ ብቻ ሆነ።
• 2987 ግ. - ነጨሪኸት (ጆሠር) በግብጽ ነገሠ። ዘመቻ በሲና አገር ላይ ተደረገ፣ ረኃብ ሆነ። መጀመርያው ሀረም መቃብር ተሠራ፤ በጸሐፈ ትዕዛዙ ኢሙጤስ (ኢምሆተፕ) ታቀደ። ኢሙጤስ የቀዶ ጥገና እና የመስኖ ሥራ አስተማረ።
• 2977 ግ. - ሳናኅት ነብኃ ነገሠ፤ ጉዞዎች ወደ ሲና ተቀጠሉ፣ ከዚህ ጀምሮ የንጉስ አርማ በካርቱሽና ሰረኅ አንድላይ ይታያሉ።
• 2975 ግ. - ሰኅምኅት ጆሰርቲ ነገሠ፤ ጉዞ ወደ ሲና ተድረገ፤ ሀረሙም በኢሙጤስ ታቀደ።
• 2973 ግ - ኅባ ነብካሬ ነገሠ።
• 2972 ግ. ነፈርካ ነገሠ፤ ካርቱሽ ብቻ ነበረው፤ የተያያዘ ጽሕፈት ተለማ።
• 2971 ግ - ሁኒሲት ነገሠ፤ ካርቱሽ ብቻ ነበረው።
• 2967 ግ. - ስነፈሩ ነገሰ፤ ሰረኅ በካርቱሽ አጠገብ ተመለሠ፤ ባህርን ሊሻገር የሚችል መርከብ ኃይል ነበረ፤ ዘመቻ በምዕራብና ደቡብ ጊረቤቶች ላይ ተደረጉ፤ 3 ሀረሞች ተሠሩና መዝገቦች ተሳኩባቸው።
• 2955 ግ. - ኁፉ ነገሠ፤ 1ኛው ታላቁ ሀረም ተሠራ። ዘመቻዎች ወደ ምሥራቅ፣ ምዕራብና ስሜን አገሮች ላይ አደረገ።
• 2938 ግ. - ረጀደፍ ነገሠ፤ እኅቱን አገባ
• 2927 ግ. - ኅፍሬ ነገሠ፤ እህቱን አገባ፤ 2ኛው ታላቅ ሀረምና የጊዛ ታላቅ እስፊንክስ ተሠሩ።
• 2914 ግ. መንካውሬ ነገሠ፤ እህቱን አገባ፤ 3ኛው ታላቅ ሀረም ተሠራ።
• 2903 ግ - ሸፕሰስካፍ ነገሠ። በመስተባ መቃብር እንጂ በሀረም አልተቀበረም፤ ሀረሞች ግን የሀገሩን ግቢ ለማከፋፈል ጠቀሙ።
• 2901-2872 ግ. - የፀሐይ መቅደስ ዘመን፤ ፈር ዖኖች ቤተ መቅደሶች ለፀሐይ አምላክ (ሬ) ሠሩ።
• 2901 ግ - ኡሠርካፍ ነገሠ፤
• 2898 ግ. - ሳሁሬ ነገሠ።
• 2891 ግ. - ነፈሪርካሬ ነገሠ
• 2886 ግ. - ሸፕሰስካሬ፣ ነፈረፍሬ ነገሡ።
• 2884 ግ. ኒዩሠሬ ነገሠ።
• 2876 ግ. - መንካውሆር ነገሠ።
• 2875 ግ. - ጀድካሬ ነገሠ።
• 2853-2770 ግ. - የሀረም ጽሕፈቶች ዘመን። የፈርዖን ወገን (ደቂቃ ሔሩ ወይም ኦሪታውያን) በሴት ወገን ቅሬታ ላይ ማደን አደረገ።
• 2853 ግ. - ኡናስ ነገሠ።
• 2842 ግ. 2 ቴቲ ነገሠ።
• 2836 ግ. - 2 ቴቲ በወታድሮቹ ተገድሎ ኡሠርካሬ ዙፋኑን በግፍ ያዘ።
• 2835 ግ. - 1 ፔፒ፣ የ2 ቴቲ ልጅ። በዘመኑ ዘመቻ ወደ ደቡብና ምሥራቅ ይደረጋል።
• 2810 ግ - 1 መረንሬ፤ ዘመቻ ወደ ደቡብ አደረገ።
• 2805 ግ. - 2 ፔፒ ነገሠ። በርሱ ዘመን አንድ አጭር ሰው ከፑንት አገር ተማርኮ ወደ ግቢው ተወሰደ።
• 2774 ግ. ልጁ 2 መረንሬ ነገሠ፤ ምናልባት በግድያ ሞተ።
• 2773 ግ. ነፈርካሬ ነቢ ነገሠ - የ2 ፔፒ ሌላ ልጅ
• 2772 ግ. - ቃካሬ ኢቢ ነገሠ።
• 2770 ግ. - ነፈርካውሬ ነገሠ። ሸማይ ጠቅላይ ሚኒስትር ተደረገ።
• 2766 ግ. ነፈርካውሆር ነገሠ።
• 2764 ግ. ዋጅካሬ፤ ጸጥታ ለመመልስ ሞከረ። ሸማይ አርፎ ልጁ ኢዲ ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነ።
• 2763 ግ. - የቀድሞ ግብጽ መንግሥት መጨረሻ

25ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 2475 ግ. - ኤንመርካር ኤሪዱን ሠራ።
• 2454 ግ. - ኤንመርካር ኡሩክን ሠራ። ጙሹር ከዚያ ወጥቶ ኪሽን ሠራ።
• 2432 ግ. - ኤንመርካር ሱመርን ገዛ፤ መጀመርያ አገሮች፦ ኤላም፣ አንሻን፤ ሱመር፣ አካድ፣ ሹቡር፤ ሐማዚ፣ ሉሉቢ፣ አራታ፣ ማርቱ።
• 2425 ግ. - የማርቱ ሕዝብ በሱመርና አካድ በዝተው ኤንመርካር በበረሃ ግድግዳ ሠራ።
• 2422 ግ. - ኤንመርካር ሐማዚን ያዘ።
• 2417 ግ. - ዋህካሬ ቀቲ በምስር (ሄራክሌውፖሊስ) 9ኛውን ሥርወ መንግሥት መሠረተ።
• 2407 ግ. - ኤንመርካር አራታን ከበበው።
• 2406 ግ. - ኤንመርካር ሞተ፤ ጦር አለቃው ሉጋልባንዳ በኡሩክ ዙፋን ተከተለው።

24ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 2400 ግ. - ዱሙዚድ፣ አሣ አጥማጁ በኡሩክ ነገሠ።
• 2389 ግ. - ኋንግ ዲ በዮሾንግ፣ ያንዲ በሸንኖንግ (ቻይና)
• 2384 ግ. - ሱመር ከተማ ኪሽ ንጉሥ ኤንመባራገሲ ኤላምን ወረረ።
• 2383 ግ. - ዱሙዚድ ኤንመባራገሲን ማርኮ አጋ በኪሽ ነገሠ።
• 2382 ግ. - ዱሙዚድ በአመጽ ተገልብጦ ጊልጋመሽ በኡሩክ ነገሠ።
• 2354 ግ. - ነገደ ኩሳ በኩሽ ተመሰረተ።
• 2350 ግ. - ቻይና፦ የባንጯን ውግያ፤ የኋንግ ዲ በያንዲ ላይ ድል አደረገ፤ ዮሾንግና ሸንኖንግ ተባብረው ኋሥያ የተባለውን ነገድ አንድላይ ይሠራሉ። ግብጽ፦ ቀቲ (አቅቶይ) በግብጽ ነገሠ። ሱመር፦ ኡር-ኑንጋል በኡሩክ ነገሠ።
• 2345 ግ. - የኡር ንጉሥ መስ-አኔ-ፓዳ የሱመርን ላዕላይነት ማዕረግ ያዘ። ሥርወ መንግሥታት በሣባ፣ ኤውላጥና ኦፊር ቆሙ (ነገደ ዮቅጣን)።
• 2331 ግ. - ቻይና፦ የዥዎሉ ውግያ፣ ኋንግ ዲ በቺ ዮው ላይ አሸነፈ። ግብጽ፦ መሪብታዊ ቀቲ በግብጽ ነገሠ፤
• 2314 ግ. - መስኪአጝ-ኑና በኡር ነገሠ። ላጋሽ ነጻ ሆኖ ኡር-ናንሼ እዚያ ነገሠ።
• 2310 ግ. - አዋን (በኤላም) የሱመርን ላዕላይነት ማዕረግ ያዘ።
• 2304 ግ. - ሃባሢ በኩሽ ነገሠ።

23ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 2290 ግ. - ሻውሃው በኋሥያ ነገሠ።
• 2284 ግ. - አኩርጋል በላጋሽ ነገሠ።
• 2283 ግ. - ዧንሡ በኋሥያ ነገሠ።
• 2274 ግ. - የኪሽ ንጉሥ ካልቡም የሱመርን ላዕላይነት ማዕረግ ያዘ።
• 2271 ግ. - ሰብታ በኩሽ ነገሠ።
• 2254 ግ. - ኤአናቱም (ሉማ) በላጋሽ ነገሠ።
• 2243 ግ. - የሐማዚ ንጉሥ ሀዳኒሽ የሱመርን ላዕላይነት ማዕረግ ያዘ።
• 2236 ግ. - ነፈርካሬ ቀቲ በግብጽ ነገሠ።
• 2234 ግ. - ኤሌክትሮን በኩሽ ነገሠ።
• 2215 ግ. - የኡሩክ ንጉሥ ኤንሻኩሻና ሐማዚን፣ አካድን፣ እና መላ ሱመርን አሸንፎ መንግሥትን ገዛ። ኤአናቱም (ሉማ) ግን ግዛቱን አስፋፋ።
• 2206 ግ. - ዲ ኩ በኋሥያ ነገሠ።
• 2204 ግ. - ነቢር በኩሽ ነገሠ።

22ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 2200 ግ. - ነብካውሬ ቀቲ በግብጽ ነገሠ።
• 2195 ግ. - የላጋሽ ንጉሥ ኤአናቱም ኡሩክን ያዘ።
• 2194 ግ. - ኤአናቱም ሞተ፤ የኡሩክ ንጉሥ ሉጋል-ኪኒሼ-ዱዱ የሱመር ላዕላይነቱን ማዕረግ ያዘ።
• 2188 ግ. - የኡር ንጉሥ ናኒ ላዕላይነቱን በሱመር ያዘ።
• 2182 ግ. - መስኪአጝ-ናና በኡር ነገሠ።
• 2174 ግ. - 1 አሜን በኩሽ ነገሠ።
• 2167 ግ. - ሰነን- በግብጽ ነገሰ።
• 2154 ግ. - ነሕሴት ናይስ በኩሽ ነገሠች።
• 2153 ግ. - የአዳብ ንጉሥ ሉጋል-አኔ-ሙንዱ መንግሥት። ጉታውያን (ሜዶን) እና ሹቡር (አሦር) ይገዙለታል።
• 2147 ግ. - መሪካሬ በግብጽ ነገሠ።
• 2142 ግ. - ዲ ዥዕ በኋሥያ ነገሠ።
• 2140 ግ. - የሲኒ ከነዓን ወገን በኩሽ ደረሰ።
• 2133 ግ. - ያው በኋሥያ ነገሠ።
• 2127 ግ. - ኢብሉል-ኢል በማሪና አሹር፤ ኢግሪሽ-ሐላብ በኤብላ
• 2123 ግ. - ሆርካም በኩሽ ነገሠ።
• 2121 ግ - 2 መንቱሆተፕ በግብጽ ነገሠ።
• 2118 ግ - አብርሃም ከካራን ወደ ከነዓን ገባ (መ. ኩፋሌ)
• 2115 ግ - ኢርካብ-ዳሙ በኤብላ ነገሠ፤ የኤብላ አለቃ ኤና-ዳጋን ኢብሉል-ኢልን አሸነፈ፤ ኒዚ በማሪ፣ ቱዲያ በአሦር ነገሡ።
• 2114 ግ. - ኤና-ዳጋን የማሪ ዙፋን ያዘ።
• 2112 ግ. - ኢኩን-ኢሻር፣ ሒዳዓር በማሪ ነገሡ።
• 2109 ግ. - የአርዋዲ ልጅ አይነር ስለ ረሃብ ከከነዓን ወደ ኩሽ ደረሰ። ኢሻር-ዳሙ በኤብላ ነገሠ።
• 2108 ግ. - ዳንጉን ዋንገም በጎጆሰን ነገሠ።
• 2107 ግ. - ሉጋል-አኔ-ሙንዱ ሞተና የአዳብ መንግሥት ተከፋፈለ። ሉጋል-ዛገ-ሢ በኡማ፣ ፑዙር-ኒራሕም በአክሻክ፣ ሉጋላንዳም በላጋሽ ነገሡ፤ ሻሩሚተር በማሪ የላዕላይነቱን ማዕረግ ያዘ። በግብጽ መሪካሬ በመንቱሆተፕ ላይ አመጸ።
• 2102 ግ. - ሉጋላንዳ በአመጽ ተገለበጠና ኡሩካጊና በላጋሽ ንጉሥ ሆነ።
• 2101 ግ. - የኡማ ንጉስ ሉጋል-ዛገሲ ኡሩክን ይዞ «የኡሩክ ንጉሥ» የሚለውን ስያሜ ወሰደ።

21ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 2100 ግ. - የአክሻክ ንጉሥ ፑዙር-ኒራሕ ኒፑርንና ላዕላይነቱን ያዘ።
• 2098 ግ. - የላጋሽ ንጉሥ ኡሩካጊና መጀመርያ የሚታወቀውን ሕገ ፍጥሕ አወጣ።
• 2097 ግ. - የኒፑር ቄሳውንት ላዕላይነቱን ለኪሽ ንግሥት ኩግ-ባው ሰጡ።
• 2095 ግ. - የኡሩክ ንጉሥ ሉጋል-ዛገ-ሢ ላጋሽን ያዘ።
• 2094 ግ. - 1 ሳባ በኩሽ መንግሥት ነገሠ።
• 2092-90 ግ. - 2 መንቱሆተፕ በኩሽ ላይ ዘመተ።
• 2091 ግ. - ኡር-ዛባባ በኪሽ ነገሠ።
• 2085 ግ. - ሉጋል-ዛገ-ሢ ኪሽንና ኒፑርን ይዞ የሱመር ላዕላይነቱንም ያዘ።
• 2081 ግ. - መንቱሆተፕ ሄራክሌውፖሊስን ይዞ ግብጽን ሁለተኛ አዋሀደ።
• 2079 ግ. - የወይጦ አባት ዋቶ ሳምሪ ከግብጽ ስለ ረሃብ ወደ ኩሽ ደረሰ።
• 2077 ግ. - ታላቁ ሳርጎን በአካድ ነገሠ፤ የኡሩክን መንግሥት አሸነፈው። የኤብላ አለቃ ኢቢ-ዚኪርም ሒዳዓርን አሸነፈ፤ ኢሽቂ-ማሪ ተከተለው። 1 አንተፍ በግብጽ ነገሠ።
• 2075 ግ. - ኤላም በ1 ሳርጎን ወደ አካድ መንግሥት ተጨመረና አካድኛን ይፋዊ ቋንቋ አደረገበት።
• 2074 ግ. - ሳርጎን ወደ ምዕራብ እስከ ቆጵሮስ ድረስ ዘመተ፤ ኤብላን አቃጠለ።
• 2068 ግ. - ሳርጎን ማሪን አጠፋ።
• 2066 ግ. - ሳርጎን በአናቶሊያ (ሐቲ) ዘመተ። 2 አንተፍ በግብጽ ነገሠ።
• 2064 ግ. - ሶፋሪድ በኩሽ ነገሠ።
• 2063 ግ. - ሪሙሽ በአካድ ነገሠ።
• 2061 ግ. - ሹን በኋሥያ ነገሠ።
• 2056 ግ. - ማኒሽቱሹ በአካድ ነገሠ።
• 2049 ግ. - ናራም-ሲን በአካድ ነገሠ።
• 2047 ግ. - ናራም-ሲን በአዙሑኑም (አሦር) ዘመተ።
• 2044 ግ. - ናራም-ሲን በኡሩክ ዘመተ።
• 2040 ግ. - ናራም-ሲን የሱባርቱ አለቃ ዳሂሻታልን በአዙሑኑም ማረከው።
• 2039 ግ. - ናራም-ሲን ስሜን ሶርያን ወርሮ በአሞራውያን ላይ ዘመተባቸው።
• 2038 ግ. - ናራም-ሲን ኤብላን ያዘ፣ በሊባኖስና በአማና ዙሪያ ዘመተ።
• 2036 ግ. - ናራም-ሲን ከሐቲ (ኬጣውያን) ንጉሥ ፓምባና ከካነሽ ንጉሥ ዚፓኒ ጋር በአናቶሊያ ተዋጋ።
• 2034 ግ. - ናራም-ሲን የአራም አለቃ ዱቡልን ማረከ፣ ሉሉቢን አሸነፈ። እስከንዲ በኩሽ ነገሠ።
• 2030 ግ. - ሻርካሊሻሪ በአካድ ነገሠ።
• 2021 ግ. - ሻርካሊሻሪ የጉቲዩም ንጉሥ ሻርላግን ማረከው።
• 2020 ግ. - ሻርካሊሻሪ የባሳር አሞራውያንን አሸነፋቸው።
• 2019 ግ. - ሻርካሊሻሪ ኤላማውያንን በአክሻክ ውግያ አሸነፋቸው።
• 2018 ግ. - ሻርካሊሻሪ ጉቲዩምን ገበረው።
• 2016 ግ. - 3 አንተፍ በግብጽ ነገሠ።
• 2015 ግ. - ቡሩ በጎጆሰን ነገሠ።
• 2013 ግ. - ኢሉሉና ፫ ሌሎች ለአካድ መንግሥት ተወዳደሩ። አካድ በብሔራዊ ጦርነት እየደከመ ነው። ኤላማዊው አገረ ገዡ ኩቲክ-ኢንሹሺናክ በአመጽ ተነሥቶ አገሩን ነጻ አወጣውና አካድኛን ተወ።
• 2010 ግ. - ጉታውያን አካድን ድል አድርገው መስጴጦምያን ወረሩ። ዳ ዩ በቻይና ነገሠ።
• 2009 ግ. - ሆህይ በኩሽ ነገሠ። 3 መንቱሆተፕ በግብጽ ነገሠ። ጉደአ በላጋሽ ነገሠ።
• 2004 ግ. - ጉደአ አንሻንን መታ።
• 2003 ግ. - 4 መንቱሆተፕ በግብጽ።
• 2002 ግ. - 1 አመነምሃት በግብጽ።

20ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1999 ዓክልበ. ግ. - ጪ በቻይና ነገሠ።
• 1991 ዓክልበ. ግ. - ረሃብ በመካከለኛው ምሥራቅ።
• 1986 ዓክልበ. ግ. - የኤላም ንጉሥ ኩቲክ-ኢንሹሺናክ የአካድን ቅሬታ ያዘ።
• 1985 ዓክልበ. ግ. - የኡሩክ ንጉሥ ኡቱ-ኸጛል ጉታውያንን አስወጣቸውና መንግሥት ገዛ። ታይ ካንግ በቻይና ነገሠ።
• 1984 ዓክልበ. ግ. - ኡር-ናሙ ኡሩክን አሸነፈና በኡር መንግሥት ገዛ።
• 1983 ዓክልበ. ግ. - የኡር-ናሙ ሕግጋት ወጡ።
• 1982 ዓክልበ. ግ. - 1 ሰኑስረት ከአባቱ ጋራ በጋርዮሽ ፈርዖን ሆነ፣ በሊብያ ዘመተ።
• 1981 ዓክልበ. ግ. - ዦንግ ካንግ በቻይና ነገሠ።
• 1974 ዓክልበ. ግ. - ኡር-ናሙ በጉቲዩም ላይ ዘመተ፤ ሥያንግ በቻይና ነገሠ; አድግላግ በኩሽ ነገሠ።
• 1972 ዓክልበ. ግ. - ፩ ሰኑስረት ለብቻ ፈርዖን ሆነ።
• 1966 ዓክልበ. ግ. - ሹልጊ በኡር ነገሠ።
• 1964 ዓክልበ. ግ. - ፩ ሰኑስረት በኩሽ መንግሥት ላይ ዘመተ፤ ካርግ በጎጆሰን ነገሠ።
• 1954 ግ. - አድጋላ በኩሽ ነገሠ።
• 1946 ዓክልበ. ግ. - ተዋጊው ሃን ዥዎ የቻይናን ንጉሥ ሥያንግን አስገደለው፤ ለጊዜው ንጉሥ አልነበረም።
• 1944 ዓክልበ. ግ. - ሹልጊ እራሱን አምላክ ብሎ አዋጀ።
• 1937 ዓክልበ. ግ. - 2 አመነምሃት ለብቻ ፈርዖን ሆነ።
• 1924 ግ. - ባኩንዶን (ላከንዱን) በኩሽ ነገሠ።
• 1919 ዓክልበ. ግ. - ኦሳጉ በጎጆሰን ነገሠ።
• 1918 ዓክልበ. ግ. - አማር-ሲን በኡር ነገሠ።
• 1914 ዓክልበ. ግ. - 1 ፑዙር-አሹር በአሦር ነገሠ።
• 1909 ዓክልበ. ግ. - ሹ-ሲን በኡር ነገሠ።
• 1907 ዓክልበ. ግ. - ሻሊም-አሁም በአሦር ነገሠ።
• 1906 ዓክልበ. ግ. - ሃን ዥዎ ተሸንፎ ሻውካንግ የቻይና ንጉሥ ሆነ።
• 1905 ዓክልበ. ግ. - 2 ሰኑስረት ለብቻው ፈርዖን ሆነ።
• 1902 ግ. - ናከህቲ ካልነስ በሳባ ነገሠ፤ ኢሉሹማ በአሦር ነገሠ።
• 1901 ዓክልበ. ግ. - ኢቢ-ሲን በኡር ነገሠ።

19ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1900 ዓክልበ. - ታላቅ ረሃብ በመካከለኛው ምሥራቅ ጀመረ። እሽቢ-ኤራ በኢሲን ነጻ ንጉሥ ሆነ።
• 1894 ዓክልበ. - ማንቱራይ በ ኩሽ መንግሥት ነገሠ።
• 1891 ዓክልበ. - 3 ሰኑስረት ስሜን ኩሽ እስከ ፪ኛው አባይ ሙላት ያዘ።
• 1888 ዓክልበ. - 2 ሰኑስረት አርፎ 3 ሰኑስረት ለብቻ ፈርዖን ሆነ፤
• 1885 ዓክልበ - ዡ በቻይና (ሥያ) ነገሠ።
• 1884 ዓክልበ. - ፫ ሰኑስረት በከነዓን ዘመተ።
• 1881 ዓክልበ. - 1 ኤሪሹም በአሦር ነገሠ፤ ጉዕል በጎጆሰን ነገሠ።
• 1880 ዓክልበ. - ታላቅ አውሎ ንፋስ በኡር ተከሠተ።
• 1879 ዓክልበ. -ኤላማውያን ኡር ከተማን አጠፉና ንጉሣቸውን ኢቢ-ሲንን ማረኩት። የኡር መንግሥት ውድቀት።
• 1878 ዓክልበ. - የኢሲን ንጉሥ እሽቢ-ኤራ ኤላማውያንን አሸንፎ ኡርን ያዘ።
• 1872 ዓክልበ. - ሹ-ኢሊሹ በኢሲን ነገሠ።
• 1869 ዓክልበ. - ኋይ በሥያ ነገሠ።
• 1865 ዓክልበ. - ታልሙን በጎጆሰን ነገሠ።
• 1862 ዓክልበ. - ኢዲን-ዳጋን በኢሲን ነገሠ።
• 1859 ዓክልበ. - 3 አመነምሃት ለብቻ በግብጽ ነገሠ።
• 1850 ዓክልበ. - እሽመ-ዳጋን በኢሲን ነገሠ። እርሱ ኒፑርን መለሰው።
• 1844 ዓክልበ. - አሞራዊው ጉንጉኑም በላርሳ ነጻነት ከኢሲን አዋጀ።
• 1842 ዓክልበ. - ኢኩኑም በአሦር ነገሠ።
• 1835 ዓክልበ. - ጉንጉኑም ኡርንና ኒፑርን ከኢሲን ያዘ።
• 1833 ዓክልበ. - ሊፒት-እሽታር በኢሲን ነገሠ።
• 1830 ዓክልበ. - ሃንዩል በጎጆሰን ነገሠ።
• 1832 ዓክልበ. - የሊፒት-እሽታር ሕግጋት በኢሲን፤ 4 አመነምሃት በ ግብጽ ነገሠ።
• 1829 ዓክልበ. - 1 ሳርጎን በአሦር ነገሠ።
• 1826 ዓክልበ. - ማንግ በሥያ ነገሠ።
• 1823 ዓክልበ. - ኡር-ኒኑርታ በኢሲን ነገሠ፤ ሶበክነፈሩ በግብጽ ነገሠች።
• 1821 ዓክልበ. - ያክቢም ሰኻኤንሬ በአባይ ወንዝ አፍ ዙሪያ (ጌሤም) ነገሠ።
• 1819 ዓክልበ. - ሰኸምሬ ኹታዊ 1 ሶበክሆተፕ በላይኛ ግብጽ ነገሠ።
• 1817 ዓክልበ. - አቢሳሬ በላርሳ ነገሰ፤ ኒፑር ወደ ኢሲን ተመለሰ።
• 1816 ዓክልበ. - ሰኸምካሬ ሶንበፍ በላይኛ ግብጽ ነገሠ።
• 1812 ዓክልበ. - ነሪካሬ በላይኛ ግብጽ ነገሠ።
• 1811 ዓክልበ. - ሰኸምካሬ 5 አመነምሃት በላይኛ ግብጽ፤ ያዓሙ ኑብዎሰሬ በጌሤም ነገሡ።
• 1808 ዓክልበ. - አመኒ ቀማው በላይኛ ግብጽ ነገሠ።
• 1807 ዓክልበ. - ሱሙ-አቡም በባቢሎን ነጻ ንጉስ ሆነ።
• 1806 ዓክልበ. - ሱሙኤል በላርሳ ነገሠ፤ ቡር-ሲን በኢሲን ነገሠ፤ ሆተፒብሬ በላይኛ ግብጽ ነገሠ።
• 1803 ዓክልበ. - ዩፍኒና 6 አመነምሃት በላይኛ ግብጽ ነገሡ።
• 1801 ዓክልበ. - ቃረህ ኻዎሰሬ በጌሤም ነገሠ።

18ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1800 ዓክልበ. - ሰመንካሬ ነብኑኒ በጤቤስ ነገሠ።
• 1799 ዓክልበ. - አዛገን በኩሽ መንግሥት ነገሠ።
• 1798 ዓክልበ. - ሰኸተፒብሬ በጤቤስ ነገሠ።
• 1796 ዓክልበ. - ሰዋጅካሬ፣ ነጀሚብሬ በጤቤስ ነገሡ፣ የላርሳ ንጉሥ ሱሙኤል ኪሽን አሸነፈ።
• 1795 ዓክልበ. - የባቢሎን ንጉሥ ሱሙ-አቡም ላርሳን አሸነፈው፣ ካዛሉንም ያዘ። ኻአንኽሬ ሶበክሆተፕ በጤቤስ ነገሠ።
• 1793 ዓክልበ. - ሱሙላኤል በባቢሎን ነገሠ።
• 1792 ዓክልበ. - ሱሙኤል ካዛሉን አሸነፈው።
• 1791 ዓክልበ. - ሱሙላኤል ካዛሉን አሸነፈው። ረንሰነብ፣ ሆር አዊብሬ በጤቤስ፣ አሙ አሆተፕሬ በጌሤም ነገሠ።
• 1790 ዓክልበ. - 2 ፑዙር-አሹር በአሦር ነገሠ።
• 1786 ዓክልበ. - ሸሺ መዓይብሬ በጌሤም ነገሠ።
• 1785 ዓክልበ. - ሱሙላኤል ኪሽን ዘረፈው። ሊፒት-ኤንሊል በኢሲን ነገሠ።
• 1783 ዓክልበ. - ሰኸምሬኹታዊ ኻውባው በጤቤስ ነገሠ።
• 1782 ዓክልበ. - ናራም-ሲን በአሦር ነገሠ።
• 1781 ዓክልበ. - ጀድኸፐረው፣ ሰጀፋካሬ በጤቤስ ነገሡ።
• 1780 ዓክልበ. - ሱሙኤል ኒፑርን ከኢሲን ያዘ፤ ኤራ-ኢሚቲ በኢሲን ነገሠ።
• 1779 ዓክልበ. - ሱሙላኤል ኪሽን አጠፋው።
• 1778 ዓክልበ. - ሱሙላኤል ካዛሉን አሸነፈው። ሰውሃን በጎጆሰን ነገሠ።
• 1777 ዓክልበ. - ኤራ-ኢሚቲ ኒፑርን ከላርሳ ያዘ።
• 1776 ዓክልበ. - ኑር-አዳድ በላርሳ ነገሠ፤ ኤራ-ኢሚቲ ኪሡራን ያዘ። ኹታዊሬ ወጋፍ በጤቤስ ነገሠ።
• 1775 ዓክልበ. - ኤራ-ኢሚቲ ካዛሉን ዘረፈ።
• 1774 ዓክልበ. - ኸንጀር በጤቤስ ነገሠ።
• 1772 ዓክልበ. - ኤንሊል-ባኒ በኢሲን ነገሠ።
• 1771 ዓክልበ. - 2 ኢፒቅ-አዳድ በኤሽኑና ነገሠ።
• 1770 ዓክልበ. - አሱል በጎጆሰን ነገሠ።
• 1769 ዓክልበ. - ሤ ባቻይና ነገሠ።
• 1766 ዓክልበ. - ስመንኽካሬ ኢሚረመሻው በጤቤስ ነገሠ።
• 1760 ዓክልበ - ሲን-ኢዲናም በላርሳ፣ ሑርፓቲዋ በካነሽ ነገሠ።
• 1757 ዓክልበ. - ሲን-ኢዲናም ባቢሎንን ድል አደረገው፤ ሳቢዩም በባቢሎን ነገሠ።
• 1755 ዓክልበ. - ሲን-ኢዲናም ኤሽኑናን ዘረፈው።
• 1754 ዓክልበ. - ሲን-ኢዲናም ኒፑርን ከኢሲን ያዘ። ሰኸተፕካሬ አንተፍ በጤቤስ ነገሠ።
• 1753 ዓክልበ. - ሲን-ኤሪባም በላርሳ ነገሠ፤ ነህሲ በጌሴም ነገሠ።
• 1752 ዓክልበ. - የባቢሎን ንጉሥ ሳቢዩም ላርሳን አሸነፈው። ኑያ፣ ሺነህ በጌሴም ነገሡ።
• 1751 ዓክልበ. - ሲን-ኢቂሻም በላርሳ ነገሠ።
• 1749 ዓክልበ. - ዛምቢያ በኢሲን ነገሠ።
• 1747 ዓክልበ. - ሲን-ኢቂሻም በኢሲን፣ ኤላም፣ ባቢሎንና ካዛሉ ኃያላት ላይ ድል አደረጋቸው፤ ኢተርፒሻ በኢሲን ነገሠ፣ ሸንሸክ በጌሤም ነገሠ።
• 1746 ዓክልበ. - ሲሊ-አዳድ በላርሳ ነገሠ። ዋዛድ በጌሤም ነገሠ።
• 1745 ዓክልበ. - ኤላማዊ-አሞራዊ አለቃ ኩዱር-ማቡግ ኢፒቅ-አዳድን ድል አደረገው፣ በሲሊ-አዳድም ፋንታ ልጁን ዋራድ-ሲንን በላርሳ ሾመው። 1 ሻምሺ-አዳድ በተርቃ ንጉሥ ሆነ፣ ቡ ጅያንግ በቻይና ነገሠ። የዛልፓ ንጉሥ ኡሕና የአሦራውያን ካሩም በካነሽ አቃጠለ።
• 1744 ዓክልበ.- ኡርዱኩጋ በኢሲን ነገሠ። ሴት መሪብሬ በጤቤስ ነገሠ።
• 1743 ዓክልበ. - ዋራድ-ሲን ካዛሉን አሸነፈው። አፒል-ሲን በባቢሎን ነገሠ። ሉሉቢ አሦርን አሸነፉ።
• 1742 ዓክልበ. - ኢፒቅ-አዳድ አራጳን ያዘ፤ ያዕቆብ-ሃር በጌሤም ነገሠ።
• 1741 ዓክልበ. - ሲን-ማጊር በኢሲን ነገሠ። 3 ሶበክሆተፕ በግብጽ ነገሠ፤ ኢፒቅ-አዳድ ኑዚን ያዘ።
• 1735 ዓክልበ. - ኖዕል በጎጆሰን ነገሠ።
• 1734 ዓክልበ. - ሪም-ሲን በላርሳ ነገሠ።
• 1731 ዓክልበ. - ዳሚቅ-ኢሊሹ በኢሲን ነገሠ።
• 1730 ዓክልበ. - 2 ኤሪሹም በአሦር ነገሠ።
• 1729 ዓክልበ. - ናራም-ሲን በኤሽኑና ነገሠ።
• 1726 ዓክልበ. - ዳሚቅ-ኢሊሹ ኒፑርን ከላርሳ ያዘ።
• 1725 ዓክልበ. - ሲን-ሙባሊት በባቢሎን ነገሠ።
• 1723 ዓክልበ. - ሻምሺ-አዳድ ኤካላቱምን ያዘ፤ ያኽዱን-ሊም በማሪ ነገሠ።
• 1722 ዓክልበ. - ሱሙ-ኤፑኽ በያምኻድ ነገሠ።
• 1721 ዓክልበ. - ሪም-ሲን ባቢሎንንና ኡሩክን መታ።
• 1720 ዓክልበ. - ሻምሺ-አዳድ አሹርን ይዞ በአሦር ንጉሥ ሆነ፤ ያኽዱን-ሊም በያሚናውያን ላይ ዘመተ።
• 1719 ዓክልበ. - ያኽዱን-ሊም ሻምሺ-አዳድን አሸነፈ።
• 1715 ዓክልበ. - ሪም-ሲን ኪሡራን ያዘ፤ ደርንም አጠፋ።
• 1714 ዓክልበ. - ሪም-ሲን ኡሩክን አጠፋ፤ ኒፑርን ከኢሲን መለሰ።
• 1712 ዓክልበ. - ሲን-ሙባሊት ሪም-ሲንን አሸነፈው፤ ዳዱሻ በኤሽኑና ነገሠ። ያክዱን-ሊም ሻምሺ-አዳድን በናጋር አሸነፈው።
• 1709 ዓክልበ. - ሲን-ሙባሊት ኢሲንን ያዘ።
• 1707 ዓክልበ. - ሻምሺ-አዳድ ያህዱን-ሊምን አሸነፈው። ዝምሪ-ሊም ወደ ያምኻድ ሸሸ።
• 1705 ዓክልበ. - ሪም-ሲን ኢሲንን ከባቢሎን ያዛ። ሃሙራቢ በባቢሎን ነገሠ።
• 1704 ዓክልበ. - የሃሙራቢ ሕገ መንግሥት በባቢሎን ተዋጀ።
• 1701 ዓክልበ. - 1 ነፈርሆተፕ በግብጽ ነገሠ።

17ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1700 ዓክልበ. - ዋርሻማ በካነሽ ነገሠ።
• 1699 ዓክልበ. - የባቢሎን ንጉሥ ሃሙራቢ ኡሩክንና ኢሲንን ከላርሳ ያዘ።
• 1694 ዓክልበ. - 1 ሻምሺ-አዳድ ልጁን ያስማ-አዳድ በማሪ መንግሥት ላይ ሾመው።
• 1691 ዓክልበ. - የአሦር ንጉስ ሻምሺ-አዳድ ቱሩካውያንን ድል አደረጋቸው።
• 1690 ዓክልበ. - ካነፈሬ 4 ሶበክሆተፕ በግብጽ ነገሠ።
• 1688 ዓክልበ. - 1 እሽመ-ዳጋን በአሦር ነገሠ።
• 1687 ዓክልበ. - ጅዮንግ በቻይና ነገሠ።
• 1684 ዓክልበ. - መርሆተፕሬ 5 ሶበክሆተፕ በግብጽ ነገሠ።
• 1680 ዓክልበ. - ኻሆተፕሬ 6 ሶበክሆተፕ በግብጽ ነገሠ።
• 1678-1672 ዓክልበ. - እርስ በርስ ጦርነት በአሦር፣ አሹር-ዱጉልና ፲ ሌሎች ተወዳዳሪዎች ነገሡ።
• 1676 ዓክልበ. - ሃሙራቢ ኤላምን፣ ማርሐሺን፣ ጉቲዩምን፣ ኤሽኑናን፣ ሱባርቱን አሸነፋቸው። ዋሂብሬ ኢቢያው በግብጽ ነገሠ። ዶሄ በጎጆሰን ነገሠ።
• 1675 ዓክልበ. - ሃሙራቢ የላርሳ ንጉሥ ሪም-ሲንን ድል አደረገው።
• 1674 ዓክልበ. - ሃሙራቢ ጉቲዩምን፣ ኤሽኑናን፣ ሱባርቱን አሸነፋቸው።
• 1673 ዓክልበ. - ሃሙራቢ ማሪን ኤካላቱምንና ሱባርቱን ያዘ።
• 1672 ዓክልበ. - ቤሉባኒ በአሦር ነገሠ።
• 1669 ዓክልበ. - ሃሙራቢ ጉቲዩምን፣ ቱሩኩን፣ ሱባርቱን አሸነፋቸው። ጂን በቻይና ነገሠ።
• 1667 ዓክልበ. - ሃሙራቢ ሱባርቱን አሸነፈ።
• 1665 ዓክልበ. - መርነፈሬ አይ በግብጽ ነገሠ።
• 1662 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና በባቢሎን ነገሠ፤ ሊባያ በአሦር ነገሠ። ፒጣና ካነሽን ያዘ፣ ልጁ አኒታ የሐቲና ዛልፓ ንጉሥ ፒዩሽቲን አሸነፈው።
• 1661 ዓክልበ. - ዘጸአት - ሙሴ ዕብራውያንን ከግብጽ ወደ ሲና መራ (መ. ኩፋሌ)። መርሆተፕሬ ኢኒ በጤቤስ ገዛ፤ ሂክሶስ የተባሉት አሞራውያን ግብጽን ወረሩ፤ ሳኪር-ሃር በስሜኑ ገዛ። ኮንግ ጅያ በቻይና ነገሠ።
• 1659 ዓክልበ. - ሰዋጅተው በጤበስ ነገሠ።
• 1656 ዓክልበ. - ኢነድ በጠቤስ ነገሠ።
• 1654 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና ካሳውያንን ድል አደረገ።
• 1653 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና ኤሙትባል፣ ኡሩክ፣ ኢሲን ድል አደረጋቸው። ሰዋጅካሬ ሆሪ በጠቤስ ነገሠ።
• 1652 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና አመጽ በአካድ አሸነፈ፣ ላርሳን አጠፋ። ጋው በሥያ ቻይና ነገሠ።
• 1651 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና አመጽ በሱመርና አካድ አሸነፈ።
• 1649 ዓክልበ. - ፋ በቻይና ነገሠ።
• 1648 ዓክልበ. - 7 ሶበክሆተፕ በጤቤስ ነገሠ፡
• 1646 ዓክልበ. - 1 ሻርማ-አዳድ በአሦር ነገሠ። ጀሁቲ በጤቤስ ነገሠ፤ የአቢዶስ ሥርወ መንግሥት ነፃ ሆነ።
• 1645 ዓክልበ. - የኢሲን ገዥ ኢሉማ-ኢል በደቡብ ሱመር ወይም ከላውዴዎን እንደገና ከሳምሱ-ኢሉና በዓመጽ ተነሥቶ «የባሕር ምድር» የሚባል ግዛት መሠረተ።
• 1643 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና ኤሽኑናን መታ። 8 ሶበክሆተፕ በጤቤስ ነገሠ።
• 1642 ዓክልበ. - አፐር-አናቲ በሂክሶስ ነገሠ። የመሬት መንቀጥቀጥ በቻይና፣ ጄ ንጉሥ ሆነ።
• 1640 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና ሱሳን አጠፋ።
• 1638 ዓክልበ. - ሕያን በሂክሶስ ነገሠ።
• 1637 ዓክልበ. - 3 ነፈርሆተፕ በጤቤስ ነገሠ። ዙዙ በካነሽ ነገሠ።
• 1636 ዓክልበ. - መንቱሆተፒ በጤቤስ ነገሠ።
• 1635 ዓክልበ. - 1 ነቢሪራው በጤቤስ ነገሠ።
• 1634 ዓክልበ. - ኢፕታር-ሲን በአሦር ነገሠ።
• 1633 ዓክልበ. - ሁለተኛ የመሬት መንቀጥቀጥ በቻይና።
• 1628 ዓክልበ. - ቱድሐሊያ የኬጥያውያን መንግሥትን መሠረተ (?)። ታንግ የሻንግ ልዑል ሆነ።
• 1627 ዓክልበ. - ሳምሱ-ኢሉና አሞራውያንን አሸነፈ።
• 1624 ዓክልበ. - አቢ-ኤሹህ በባቢሎን ነገሠ።
• 1623 ዓክልበ. - ባዛያ በአሦር ነገሠ።
• 1621 ዓክልበ. - አቢ-ኤሹህ ካሳውያንን ድል አደረገ። ዕብራውያን አሞራውያንን (ዐግን) አሸነፉ።
• 1619 ዓክልበ. - አሃን በጎጆሰን ነገሠ።
• 1614 ዓክልበ. - 2 ነቢሪራው በጤቤስ ነገሠ።
• 1613 ዓክልበ. - ሰመንሬ በጤቤስ ነገሠ።
• 1612 ዓክልበ. - በቢአንኽ በጤቤስ ነገሠ።
• 1611 ዓክልበ. - የሚንግትያው ውግያ፦ የሻንግ ንጉሥ ታንግ ቻይናን ከሥያ መንግሥት ያዘ።
• 1605 ዓክልበ. - ሕሽሚ-ሻሩማ በኬጥያውያን ነገሠ።
• 1602 ዓክልበ. - ሻሙቄኑ በሂክሶስ ነገሠ።

16ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1600 ዓክልበ. - ሰኸምሬ ሸድዋሰት በጤቤስ ነገሠ። ዋይ ቢንግ በሻንግ (ቻይና) ነገሠ።
• 1597 ዓክልበ. - የባቢሎን ንጉሥ አቢ-ኤሹህ ኤሽኑናን አሸነፈ። ዦንግ ረን በሻንግ ነገሠ።
• 1596 ዓክልበ. - አሚ-ዲታና በባቢሎን ነገሠ፤ ሉላያ በአሦር ነገሠ። ሂክሶስ የአቢዶስ መንግሥት ያዙ።
• 1595 ዓክልበ. - 1 ደዱሞስ በጤቤስ ነገሠ።
• 1594 ዓክልበ. - ሞንተምሳፍ በጤቤስ ነገሠ።
• 1593 ዓክልበ. - አፐፒ በሂክሶስ ነገሠ። መራንኽሬ 6 መንቱሆተፕ በጤቤስ ነገሠ። ታይ ጅያ በሻንግ ነገሠ።
• 1592 ዓክልበ - 4 ሰኑስረት በጤቤስ ነገሠ።
• 1591 ዓክልበ. - 2 ደዱሞስ በጤቤስ ነገሠ።
• 1590 ዓክልበ. - የሂክሶስ ፈርዖን አፐፒ ጤቤስን ማረከ። ሹ-ኒኑዓ በአሦር ነገሠ።
• 1588 ዓክልበ. - ራሆተፕ በጤቤስ ነገሠ። (17ኛው ሥርወ መንግሥት)
• 1587 ዓክልበ. - ኢያሱ ወልደ ነዌ አርፎ ቄኔዝ በእስራኤል ፈራጅ ሆነ (ፊሎ)። የያምኻድ ንጉሥ እርካብቱም ከ«ሃቢሩ» ጋር ስምምነት ያደርጋል።
• 1584 ዓክልበ. - 1 ሶበከምሳፍ በጤቤስ ነገሠ።
• 1582 ዓክልበ. - 1 ላባርና በሐቲ (ኬጥያውያን መንግሥት) ነገሠ።
• 1581 ዓክልበ. - ዎ ዲንግ በሻንግ ነገሠ።
• 1577 ዓክልበ. - 2 ሶበከምሳፍ፣ 5 አንጠፍ በጤቤስ ነገሠ።
• 1576 ዓክልበ. - 2 ሻርማ-አዳድ በአሦር ነገሠ።
• 1574 ዓክልበ. - 6 አንጠፍ በጤቤስ ነገሠ።
• 1573 ዓክልበ. - 3 ኤሪሹም በአሦር ነገሠ።
• 1568 ዓክልበ. - 7 አንጠፍ በጤቤስ ነገሠ።
• 1567 ዓክልበ. - ሰናኽተንሬ አሕሞስ በጤበስ ነገሠ።
• 1566 ዓክልበ. - ሰቀነንሬ ታዖ በጤቤስ ነገሠ።
• 1563 ዓክልበ. - ካሞስ በጤቤስ ነገሠ።
• 1562 ዓክልበ. - ታይ ገንግ በሻንግ ነገሠ።
• 1561 ዓክልበ. - 2 ሻምሺ-አዳድ በአሦር ነገሠ።
• 1560 ዓክልበ. - ኻሙዲ በሂክሶስ ነገሠ።
• 1559 ዓክልበ. - አሚ-ሳዱቃ በባቢሎን ነገሠ። 1 ሐቱሺሊ በሐቲ ነገሠ።
• 1558 ዓክልበ. - 1 አሕሞስ በጤቤስ ነገሠ። (18ኛው ሥርወ መንግሥት)
• 1555 ዓክልበ. - 2 እሽመ-ዳጋን በአሦር ነገሠ።
• 1550 ዓክልበ. - በሶርያ የተገኘው ቅርስ «ቲኩናኒ ፕሪዝም» የ«ሃቢሩ» ቅጥረኞች ስሞች ይዘርዝራል።
• 1548 ዓክልበ. - አሕሞስ ሂክሶስን ከግብጽ ወደ ሻሩሄን አባረራቸው።
• 1542 ዓክልበ. - አሕሞስ ሻሩሄንን ከሂክሶስ ያዘ።
• 1539 ዓክልበ. - 3 ሻምሺ-አዳድ በአሦር ነገሠ።
• 1538 ዓክልበ. - ሳምሱ-ዲታና በባቢሎን ነገሠ።
• 1537 ዓክልበ - የአሕሞስ ባሕር ኃይል በጌባል፣ ፊንቄ አካባቢ ዘመተ። ሥያው ጅያ በሻንግ ነገሠ።
• 1536 ዓክልበ. - 1 ሙርሲሊ በሐቲ ነገሠ።
• 1534 ዓክልበ. - 1 አመንሆተፕ በግብጽ ነገሠ።
• 1530 ዓክልበ. - ዜቡል በእስራኤል ፈራጅ ሆነ (ፊሎ)።
• 1524 ዓክልበ. - 1 አሹር-ኒራሪ በአሦር ገዛ።
• 1520 ዓክልበ. - ዮንግ ጂ በሻንግ ነገሠ።
• 1513 ዓክልበ. - 1 ቱትሞስ በግብጽ ነገሠ። በኩሽ ከ፪ኛው እስከ ፫ኛው የአባይ ሙላት ድረስ ያዘ።
• 1512 ዓክልበ. - 1 ቱትሞስ በሶርያና ናሓሪን (ሑራውያን) ላይ ዘመተ።
• 1510 ዓክልበ. - 1 ቱትሞስ በኩሽ ከ፫ኛው እስከ ፬ኛው የአባይ ሙላት ድረስ ያዘ።
• 1508 ዓክልበ. - 1 ሙርሲሊ ሐለብን ይዞ ያምኻድን ጨረሰ። ታይ ዉ በሻንግ ነገሠ።
• 1507 ዓክልበ. - ኬጢያውያን ባቢሎንን አሸነፉ። የካሳውያን ንጉስ 2 አጉም የባቢሎን ገዢ ሆነ፤ የባቢሎንን ስም ወደ «ካርዱንያሽ» ቀየሩት። ኪርታ የሚታኒ መንግሥት በሑራውያን ላይ መሠረተ። 1 ሐንቲሊ በሐቲ ነገሠ።
• 1505 ዓክልበ. - እስራኤል ለአራም-ናሓራይን ንጉስ ኲሰርሰቴም ተገዛ።
• 1501 ዓክልበ. - 2 ቱትሞስ በግብጽ ነገሠ።

15ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1500-1400 ገ. - የኪዳኑ ስርወ መንግሥት በኤላም
• 1499 ዓክልበ. - 3 ፑዙር-አሹር በአሦር ገዛ።
• 1497 ዓክልበ. - ጎቶንያል በእስራኤል ፈራጅ ሆነ። 1 ሹታርና በሚታኒ ነገሠ።
• 1491 ዓክልበ. - 1 ዚዳንታ፣ አሙና በሐቲ (ኬጥያውያን መንግሥት) ነገሡ። አርዛዋና ኪዙዋትና ከሐቲ ነጻ ሆኑ።
• 1488 ዓክልበ. - 1 ሑዚያ፣ ተለፒኑ በሐቲ ነገሡ።
• 1487 ዓክልበ. - ንግሥት ሃትሸፕሱት በግብፅ ነገሠች።
• 1483 ዓክልበ. - 1 ቡርና-ቡርያሽ በካራንዱኒያሽ (ባቢሎን) ነገሠ። ታሑርዋይሊ፣ አሉዋምና በሐቲ ነገሡ።
• 1480 ዓክልበ - ፓርሻታታር (= ባራታርና?) በሚታኒ ነገሠ፣ ሐለብን ያዘ።
• 1478 ዓክልበ. - 2 ሐንቲሊ በሐቲ ነገሠ። የግብጽ ትልቅ ጉዞ ወደ «ፑንት» ተደረገ።
• 1476 ዓክልበ. - 1 ኤንሊል-ናሲር በአሦር ገዛ።
• 1473 ዓክልበ. - 3 ካሽቲሊያሽ በካራንዱኒያሽ ነገሠ። 2 ዚዳንታ በሐቲ ነገሠ። «ሃቢሩ» ከሐለብ መስፍን ኢድሪሚ ጋር ተባብረው አላላኽን ለመያዝ ረዱት፣ የሙኪሽ ግዛት መሠረተ።
• 1466 ዓክልበ. - 3 ቱትሞስ ለብቻው በግብፅ ነገሠ። የመጊዶ ውጊያ - ፫ ቱትሞስ የመጊዶና የቃዴስ አለቆችን አሸነፈ።
• 1465 ዓክልበ. - ሙኪሽ ለሚታኒ ተገዥ ሆነ፣ ኪዙዋትናም ከሐቲ ወደ ሚታኒ ተጽእኖ አለፈ።
• 1463 ዓክልበ. - ኡላም-ቡርያሽ በካርዱንያሽ ነገሠ፤ «የባሕር ምድር»ን ያዘ፤ ኑር-ኢሊ በአሦር ገዛ።
• 1459-50 ዓክልበ. - ፫ ቱትሞስ በፊንቄ፣ ሙኪሽ፣ ሚታኒ ላይ በየዓመቱ ይዘምታል።
• 1458 ዓክልበ. - 2 ሑዚያ በሐቲ ነገሠ።
• 1457 ዓክልበ. - እስራኤል ለሞአብ ንጉሥ ኤግሎም ተገዛ። ሻውሽታታር በሚታኒ ነገሠ።
• 1451 ዓክልበ. - 1 አሹር-ራቢ በአሦር መንግሥቱን ከአሹር-ሻዱኒ ያዘ።
• 1450 ዓክልበ. - ሙኪሽ ድል ሆኖ ለቱትሞስ ተገበረ።
• 1449 ዓክልበ. - ፫ ቱትሞስ በሻሱ ወገን ላይ ዘመተ።
• 1447 ዓክልበ. - 3 አጉም በካራንዱኒያሽ ነገሠ።
• 1446 ዓክልበ. - ቱትሞስ እንደገና በፊንቄና ሶርያ ይዘምታል።
• 1441 ዓክልበ. - 1 አሹር-ናዲን-አሔ በአሦር ነገሠ።
• 1439 ዓክልበ. - ናዖድ በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1438 ዓክልበ. - 1 ሙዋታሊ በሐቲ ነገሠ።
• 1436 ዓክልበ. - ቱትሞስ በኩሽ ላይ ዘመተ፣ እስከ ናፓታ ድረስ ገዛ።
• 1435 ዓክልበ. - 2 አመንሆተፕ የጋርዮሽ ፈር ዖን ተደርገው የሃትሸፕሱትን ስም ከብዙ ሐውልቶች ደመሰሰ።
• 1433 ዓክልበ. - ዦንግ ዲንግ በሻንግ ነገሠ። 1 ቱድሐሊያ በሐቲ ነገሠ። 2 አመንሆተፕ ለብቻው በግብፅ ነገሠ።
• 1432 ዓክልበ. - 2 ኤንሊል-ናሲር በአሦር ገዛ።
• 1431 ዓክልበ. - 1 ካዳሽማን-ሃርቤ በካራንዱኒያሽ ነገሠ።
• 1428 ዓክልበ. - ቱድሐሊያ ኪዙዋትናን ወርሮ ያዘው።
• 1426 ዓክልበ. - ግብጽ ስምምነት ተዋውሎ የሶርያ ጦርነቶች ለጊዜው ጨረሱ።
• 1425 ዓክልበ. - 2 አሹር-ኒራሪ በአሦር ነገሠ።
• 1424 ዓክልበ. - ዋይ ረን በሻንግ ነገሠ።
• 1419 ዓክልበ. - አሹር-በል-ኒሸሹ በአሦር ገዛ።
• 1417 ዓክልበ. -አርታታማ በሚታኒ ነገሠ።
• 1415 ዓክልበ. - ካራ-ኢንዳሽ በካራንዱኒያሽ ነገሠ።
• 1414 ዓክልበ. - ሄ ዳን ጅያ በሻንግ ነገሠ።
• 1411 ዓክልበ. - አሹር-ረም-ኒሸሹ በአሦር ገዛ።
• 1409 ዓክልበ. - 4 ቱትሞስ በግብፅ ነገሠ።
• 1408 ዓክልበ. - 1 አርኑዋንዳ በሐቲ ነገሠ።
• 1407 ዓክልበ. -2 ሹታርና በሚታኒ ነገሠ።
• 1405 ዓክልበ. - ዙ ዪ በሻንግ ነገሠ።
• 1403 ዓክልበ. - 2 አሹር-ናዲን-አሔ በአሦር ገዛ።
• 1400-1210 ገ. - የኢጊሃልኪ ሥርወ መንግሥት በኤላም

14ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1393 ዓክልበ. - 1 ኤሪባ-አዳድ በአሦር ገዛ።
• 1383 ዓክልበ. - 1 ካዳሽማን-ኤንሊል በካርዱንያሽ ነገሠ።
• 1368 ዓክልበ. - 2 ቡርናቡርያሽ በካርዱንያሽ ነገሠ።
• 1366 ዓክልበ. - ሚታኒ በኬጢያውያን ግፊት ሲወድቅ የአሦር ንጉስ 1 አሹር-ኡባሊት ነጻነቱን አዋጀ።
• 1359 ዓክልበ. - እስራኤል ለከነዓን ንጉሥ ኢያቢስ ተገዛ።
• 1357 ዓክልበ. - የግብጽ ፈርዖን 4 አመንሆተፕ ስሙን ወደ አኸናተን ቀይሮ የጸሐይ ጣኦት አተን አምልኮት ብቻ ወይም ሞኖቴይስም የግብጽ መንግሥት ሃይማኖት አደረገው።
• 1341 ዓክልበ. - ካዳሽማን-ሐርቤ በካርዱንያሽ ነገሠ። ካሳውያን አምጸው ገደሉትና ናዚ-ቡጋሽ ሾሙ። አሹር-ኡባሊት ግን ቂሙን በቅሎ ወረራቸውና 2 ኩሪጋልዙን አቆመ።
• 1340 ዓክልበ. - ቱታንኻተን በግብጽ ነገሠ።
• 1339 ዓክልበ. - ዲቦራ እና ባርቅ በእስራኤል ፈራጆች ሆኑ።
• 1338 ዓክልበ. - ቱታንኻተን ስሙን ወደ ቱታንኻመን ቀይሮ የቀድሞ ፖሊቴይስም መንግሥት ሃይማኖት አስመለሰ።
• 1335 ዓክልበ. - 2 ኩሪጋልዙ ለጊዜው ኤላምን ወረረ።
• 1331 ዓክልበ. - አይ በግብጽ ፈርዖን ሆነ። ኤንሊል-ኒራኒ በአሦር ነገሠ፤ ኩሪጋልዙንም ድል አደረገ።
• 1330 ዓክልበ. - 2 አርኑዋንዳ፣ 2 ሙርሲሊ በኬጥያውያን ነገሠ።
• 1327 ዓክልበ. - ሆረምኸብ በግብጽ ፈርዖን ሆነ።
• 1322 ዓክልበ. - አሪክ-ደን-ኢሊ በአሦር ነገሠ።
• 1316 ዓክልበ. - ናዚ-ማሩታሽ በካርዱንያሽ ነገሠ።
• 1311 ዓክልበ. - 1 አዳድ-ኒራሪ በአሦር ነገሠ።
• 1303 ዓክልበ. - 2 ሙዋታሊ በኬጥያውያን ነገሠ።

13ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1299 ዓክልበ. - እስራኤል ለምድያም ተገዛ።
• 1292 ዓክልበ. - ጌዴዎን በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1290 ዓክልበ. - የአሦር ንጉስ 1 አዳድ-ኒራሪ የሚታኒን መንግሥትና ካሳውያንን አሸነፈ። ካዳሽማን-ቱርጉ በካሳውያን (በካርዱንያሽ) ነገሠ።
• 1280 ዓክልበ. - ስልማናሶር 1 በአሦር ነገሠ።
• 1272 ዓክልበ. - 2 ካዳሽማን-ኤንሊል በካሳውያን ነገሠ።
• 1263 ዓክልበ. - ኩዱር-ኤንሊል በካሳውያን ነገሠ።
• 1254 ዓክልበ. - ሻጋራክቲ-ሹሪያሽ በካሳውያን ነገሠ።
• 1252 ዓክልበ. - አቢሜሌክ በሴኬም ንጉሥ ሆነ።
• 1251 ዓክልበ. - 1 ቱኩልቲ-ኒኑርታ በአሦር፣
• 1249 ዓክልበ. - ቶላ በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1241 ዓክልበ. - 4 ካሽቲሊያሽ በካሳውያን ነገሡ።
• 1240 ገ. - ካሳዊ ንጉስ 4 ካሽቲሊያሽ ከኤላም ጋር ሲዋጋ አላከናወነም።
• 1233 ዓክልበ. - ቱኩልቲ-ኒኑርታ ካውሳውያንን ድል አድርጎ ኤንሊል-ናዲን-ሹሚ በካርዱንያሽ ሾመ።
• 1232 ዓክልበ. - የኤላም ንጉሥ ኪዲን-ሑትራን የካሳውያን ገዢ ኤንሊል-ናዲን-ሹሚን ገደለ፤ 2 ካዳሽማን-ሐርቤ በካሳውያን ለአሦር ገዛ።
• 1231 ዓክልበ. - አዳድ-ሹም-ኢዲና በካሳውያን ለአሦር ገዛ።
• 1230 ዓክልበ. - አዳድ-ሹማ-ኢዲና በኤላም ላይ አሸነፈ።
• 1226 ዓክልበ. - ኢያዕር በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1225 ዓክልበ. - ካሳውያን ከአሦር አምጸው አዳድ-ሹም-ኡጹር በካሳውያን ነገሠ።
• 1215 ዓክልበ. - አሹር-አዲን-አፕሊ በአሦር ነገሠ።
• 1211 ዓክልበ. - 3 አሹር-ኒራሪ በአሦር ነገሠ።
• 1210-1100 ግ. - የሹትሩክ ሥርወ መንግስት በኤላም
• 1205 ዓክልበ. - ኤንሊል-ኩዱሪ-ኡጹር በአሦር ነገሠ።
• 1204 ዓክልበ. - እስራኤል ለአሞናውያን ተገዛ።
• 1200 ዓክልበ. - ኒኑርታ-አፓል-ኤኩር በአሦር ነገሠ።

12ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1195 ዓክልበ. - መሊ-ሺፓክ በካርዱንያሽ ነገሠ።
• 1190 ገ. - የኬጢያውያን መንግሥት በሙሽኪ (ፍሩጋውያን) ግፊት ወደቀ።
• 1186 ዓክልበ. - 1 አሹር-ዳን በአሦር ነገሠ። ዮፍታሔ የአሞንን ሰዎች አሸነፈ፣ በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1184 ዓክልበ. - የኤላም ንጉሥ ሹትሩክ-ናሑንተ ከካሳውያንን ጋር ሲዋጋ የሃሙራቢ ሕገጋት የተጻፈበትን ድንጋይ ከመማረኩ በላይ የማርዱክና የማኒሽቱሹ ጣኦታትና የናራም-ሲን ሐውልት ወደ ሱስን ማረከባቸው።
• 1180 ዓክልበ. - ማርዱክ-አፕላ-ኢዲና በካርዱንያሽ ነገሠ። ኢብጻን በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1173 ዓክልበ. - ኤሎም በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1166 ዓክልበ. - ኤንሊል-ናዲን-አሔ በካርዱንያሽ ነገሠ።
• 1164 ዓክልበ. - ዛባባ-ሹም-ኢዲና በካርዱንያሽ ነገሠ።
• 1163 ዓክልበ. - የኤላም ንጉሥ ሹትሩክ-ናሑንተ ካሳውያንን በፍጹም ድል አደረጋቸው።
• 1163 ዓክልበ. - ዓብዶን በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።
• 1155 ዓክልበ. - እስራኤል ለፍልስጥኤም ተገዛ።
• 1141 ዓክልበ. - 1 አሹር-ረሽ-ኢሺ በአሦር ነገሠ።
• 1140 ዓክልበ. - የአሦር ንጉስ 1 አሹር-ረሽ-ኢሺ በአሞራውያን አገር በባቢሎንን ንጉሥ 1 ናቡከደነጾር ላይ አሸነፈ።
• 1135 ዓክልበ. - እስራኤል በሶምሶን መሪነት ለፍልስጥኤም ተገዛ።
• 1130 ግ. - ሱስን ለባቢሎን ንጉሥ ለ1 ናቡከደነጾር ወደቀና የኤላም ንጉሥ ሑተሉሽ-ኢንሹሺናክ ወደ አንሻን ሸሸ።
• 1122 ዓክልበ. - 1 ቴልጌልቴልፌልሶር በአሦር ነገሠ።
• 1115 ዓክልበ. - ኤሊ በእስራኤል ፈራጅ ሆነ።

11ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 1076 ዓክልበ. - ፍልስጥኤማውያን ታቦትን ማረኩ።
• 1075 ዓክልበ. - ሳሙኤል ፍልስጥኤማውያንን አሸንፎ ታቦት ወደ ቂርያት ሔደ።
• 1055 ዓክልበ. - ሳኦል በእስራኤል ነገሠ።
• 1015 ዓክልበ. - ዳዊት በእስራኤል (ኬብሮን) ነገሠ።
• 1008 ዓክልበ. - ዳዊት በኢየሩሳሌም ነገሠ።

10ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 992-987 - የባቢሎን ንጉሥ ማር-ቢቲ-አፕላ-ኡሹር ነገሠ።
• 975 - ሰሎሞን በእስራኤል ነገሠ።
• 972 - ሰሎሞን በኢየሩሳሌም ለያህዌ ቤተ መቅደስ ሠራ።
• 936 - የእስራኤል መንግሥት ተከፋፈለ። ኢዮርብዓም በእስራኤል፣ ሮብዓም በይሁዳ ነገሱ።
• 919 - 2 አዳድ ኒራሪ ንጉሥ ሆኖ የአሦር ሃይል ታደሰ።

9ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 891 - የአሦር ንጉስ አሹር-ናሲር-ፓል ነግሦ ያለ ምኅረት ጠረፎቹን ያስፋፋ ጀመር።
• 866 - 3 ስልምናሶር በአሦር ነገሠ።
• 861 - የእስራኤል ንጉሥ አካብ ከአሦር ጋር በቃርቃር ውግያ ተዋጋ፤ እንዲሁም ከሶርያ (አራም) ጋር ሲዋጋ ይገደላል።
• 849 - የእስራኤል ንጉሥ ኢዩ ግብር ለስልምናሶር ከፈለ።
• 831 - 5ኛ ሻምሺ-አዳድ በአሦር ነገሠ።
• 818-790 - 3 አዳድ-ኒራሪ በአሦር ነገሠ።

8ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 784 ገ. - አልያቴስ በልድያ ነገሠ።
• 755 - አሦር በብሔራዊ ጦርነት ተይዞ ባቢሎን በንጉሱ ናቦፖላሣር መሪነት ነጻነቱን አዋጀ።
• 753 ዓክልበ. (ሚያዝያ) - ፎሐ (ፑሉ) የሚባል አለቃ የአሦር መንግሥት ቀምቶ 3 ቴልጌልቴልፌልሶር ተብሎ ንጉስ ሆነ።
• 751-725 - የኤላም ንጉሥ ሑምባኒጋሽ ነገሠ።
• 748 - ቴልጌልቴልፌልሶር አርፋድን አጠፋ፤ ሐማትንም ያዘ።
• 746 - ቴልጌልቴልፌልሶር ፊልሥጥኤምን ወርሮ የእስራኤልን ንጉስ ምናሔምን 1000 መክሊት ብር አስገበረ።
• 740 - የእስራኤል ንጉስ ፋቁሔ ከሶርያ (አራም) ንጉስ ረአሶን ጋራ አደጋ በይሁዳ ላይ ሲጣሉ የይሁዳ ንጉሥ አካዝ የመቅደሱን ወርቅ ሰጥቶ ከቴልጌልቴልፌልሶር እርዳታ ጠየቀ።
• 737 - ቴልጌልቴልፌልሶር ወደ ባቢሎን ወርዶ ንጉሱን ናቡ-ሙኪን-ዜሪ ማረከና እራሱ 'የባቢሎን ንጉስ ፑሉ' ተብሎ ዘውዱን ተጫነ።
• 735 - 5 ስልምናሶር በአሦር ነገሠ።
• 733 - የእስራኤል ንጉሥ ሆሴዕ ግብርን ባቋረጠ ጊዜ የግብጽ ጠባቂነት አገኘ። ስለዚህ ስልምናሶር ወርሮ ከሦስት አመት ትግል በኋላ ሰማርያን ያዘና የእስራኤልን ቅሬታ ወደ ሌላ አገሮች ሰደዳቸው።
• 730 - ስልምናሶር ሰማርያን እየከበባት ድንገት ከሞተ በኋላ ሻለቃው 2 ሳርጎን ዙፋኑን ያዘ።
• 718 እና 716 - የኤላም ንጉሥ 2ኛ ሹትሩክ-ናሑንተ በ2ኛ ሳርጎን ሠራዊት እጅ ድል ሆነ።
• 708 - የሳርጎን ልጅ ሰናክሬም መሮዳክ-ባላዳንን ገልብጦ የራሱን ልጅ አሹር-ናዲን-ሹሚ በባቢሎን ዙፋን ላይ ንጉስ አደረገው።
• 702 - ሹትሩክ-ናሑንተ በወንድሙ ሐሉሹ ተገድሎ ይህ ሐሉሹ አሹር-ናዲን-ሹሚንና ባቢሎንን ማረከው።

7ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 697 - ሰናክሬም ባቢሎንን አጠፋው።
• 695-660 - ጉጌስ በልድያ ነገሠ።
• 661 - የአስራዶን ልጅ አስናፈር ሱስንን ድል አድርጎ ወረራት።
  • እስኩታውያን ሜዶንን ስለወረሩ የፋርስ ነገዶች ከዚያ ወደ አንሻን ፈልሰው ንጉሳቸው ተይስፐስ አንሻንን ማረከው።
• 660 ገ. - መጀመርያ መሐለቅ በልድያ ተሠራ።
• 660-629 - 2ኛ አርዲስ በልድያ ነገሠ።
• 655 - የአሦር ንጉስ አስናፈር ሱሳን አጠፋ።
• 648 - አስናፈር ኤላምን በሙሉ ሲያጠፋ እርሻቸውን በጨው ዘራ።
• 629-618 ገ. - ሣድያቴስ በልድያ ነገሠ።
• 628 - ድራኮ የሚባል ጸሃፊ የአቴና ከተማ ሕገጋት ጻፈ፤ ይህም ሕግ እጅግ ጨካኝ ሆኖ ይሙት በቃ ለማንኛውም ጥፋት ወሰነ።
• 618-568 - 2ኛ አልያቴስ በልድያ ነገሠ።
• 600 - የአቴና አለቃ ሶሎን አዲስ ሕገ መንግሥት ፈጠረ።

6ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 595 - የባቢሎን ምርኮ - ይሁዳ በ2ኛ ናቡከደነጾር ተያዘ።
• 593 - የሜዶን ንጉስ ኩዋክሻጥራ ልድያን ባጠቃ ጊዜ፣ በአንድ ታላቅ ውግያ ግርዶሽ ድንገት መጥቶ ከዚያ ቀጥሎ በኪልቅያና በባቢሎን ነገሥታት አማካይነት ስምምነት ተደረገላቸውና ያንጊዜ ሃሊስ ወንዝ የሜዶንና የልድያ ጠረፍ ሆነ።
• 568-554 - ቅሮይሶስ በልድያ ነገሠ።
• 554 - ቅሮይሶስ በፋርስ ንጉሥ በ2ኛ ቂሮስ እጅ ድል ስለ ሆኑ መንግሥቱ ወዲያው የፋርስ ክፍላገር ሆነ።
• 546 - የፋርሶች አሐይመኒድ ነገሥታት ሱሳንን ያዙት።

5ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 457 - ሮማውያን መጀመርያ «12ቱ ሰንተረዦች» የተባለውን ሕገ መንግሥት አወጡ።
• 407 - ከአንድ ጨነፈር የተነሣ የሲቡላውያን መጻሕፍት ተማከሩና ሌክቲስቴርኒዩም የተባለው ሥነ ሥርዓት ለአማልክታቸው ጣኦት ተመሠረተ።

4ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 375 - ለሲቡላውያን መጻሕፍት 10 ጠባቂዎች በሮማ ተሾሙ።
• 350 ገ. - የግሪክ ፈላስፋ አሪስጣጣሊስ የሕገ መንግሥት ሀሣብ ለይቶ ዐወቀ።
• 339 - የመቄዶን ንጉሥ ታላቁ እስክንድር ከፋርስ መንግሥት ጋር ሱሳን አሸነፈው።
• 301 - ከሌላ ጨነፈር ቀጥሎ የሲቡላውያን መጻሕፍት ተማክረው መልሱ ጣኦቱን አይስኩላፒዩስ ወደ ሮማ ከኤፒዳውሮስ (በግሪክ) እንዲያመጡ ሆነ። ሆኖም የሮማ ሴናት በጦርነት ተይዞ ከአንድ ቀን ጸሎት በቀር ስለ አይስኩላፒዩስ ነገር ምንም አላደረገም።

3ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 246 - 'የአበባ ጨዋታዎች' (Ludi Florales) በሲቡላውያን መጻሕፍት ምክር ተመሠረቱ።
• 224 - የካርታጌና አለቃ ሃኒባል የሮማ ጭፍራ በካናይ ፍልሚያ ሲያጠፋ፥ መጻሕፍቱ ተማክረው እንደ ምክራቸው ሁለት ግሪኮችና ሁለት ጋውሎች በሮማ ገበያ በሕይወታቸው ተቀበሩ።
• 214 - የሃን ሥርወ መንግሥት በቻይና ተመሠረተ።
• 212 - በካርታጌና ጦርነት ጊዜ የሮማ አበጋዝ ስኪፒዮ አፍሪካኑስ ከሲቡላውያን መጻሕፍት ምክር የተነሣ የኩቤሌ ጣኦት ከፔሢኖስ አምጥቶ አምልኮቷን በሮማ አስገባ።

2ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 141 - ሮማውያን ሰርዴስን ገብተው ልድያ ወዲያው በሮማ መንግሥት ውስጥ የእስያ ጠቅላይ ግዛት ክፍል ሆነ።

1ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.

• 96-86 - የሱላ መሪነት በሮማ
• 91 - የዩፒተር መቅደስ በሮማ ተቃጥሎ የሲቡላውያን መጻሕፍት ጠፉ።
• 84 - የሮማ ላይኛ ምክር ቤት (ሴናት) ተልእኮዎች የሲቡል ትንቢቶች እንዲያገኙ ላኩዋቸው።
• 71 - 'በሮማ ሦስት ቆርኔሌዎሶች ሊገዙ ነው' ከሚል ከአንዱ ትንቢት የተነሣ ፑብሊዩስ ቆርኔሌዎስ ሌንቱሉስ ሱራ አንድ ሤራ አደረገ።
• 63 - 12 ፕቶለሜዎስ ወደ ግብጽ ዙፋን እንዲመለሱ ሮማውያን ሥራዊቱን መላካቸውን ሲማከሩ፣ መብራቅ በድንገት የዩፒተር ጣኦት መታ። ስለዚህ የሲቡል መጻሕፍቶች ተማክረው 'ከግብጽ አንድ ንጉሥ መቸም እርዳታ ቢለምንሽ፣ ወዳጅነትሽ አይቀርለት እንጂ ጣርና አደጋ እንዳያገኙሽ ሥራዊት ከቶ አትሥጪው' የሚል ትንቢት በመገኘቱ ይህ ቃል የፕቶሎሜዎስን መመለስ በጣም አቆየ።
• 52 - 'በጳርቴ ላይ ማሸነፍ የቻለው ንጉሥ ብቻ ይሆናል' ስለሚል ትንቢት ቄሣር በሮማ ሬፑብሊክ ላይ ንጉሥነትን በቶሎ እንደሚይዝ ያለ ጭምጭምታ ተፈጠረ።

ዓመተ ምህረት

• 7 - በሮማ ንጉሠ ጢባርዮስ ቄሣር ዘመን የሮማ ቲቤር ወንዝ ሲጎርፍ አንዱ ቄስ የሲቢሊን መጻሕፍት እንዲማከሩ አስቦ ጢባርዮስ ምስጢራዊ ስለቆጠራቸው እምቢ አለ።
• 17-212 - ሃን ስርወ መንግሥት በቻይና
• 21 - የዮሐንስ መጥምቁ ስብከት በይሁዳ ተጀመረ።
• 26 ግ. - የኢየሱስ ስቅለት በኢየሩሳሌም። የኦስሮኤና ንጉሥ 5ኛው አብጋር ክርስትናን እንደ ተቀበለ ይባላል።
• 34 - 44 - ንግሥት ግርሳሞት ህንደኬ 7ኛ ዘመን በኢትዮጵያ
• 41 - የሮመ ቄሣር ክላውዴዎስ አይሁዶችን ከነክርስቲያኖች ከሮሜ ከተማ አባረራቸው።
• 71 - ደብረ ቬሱቪዩስ እሳተ ገሞራ በኢጣልያ 3 ከተሞችን አጠፋ።
• 89 - ጋን ዪንግ በቻይና አበጋዝ ባን ቻው ወደ ሮማ ተላከ።

---

• 108 - የሮማ ንጉስ ትራያኑስ ሱሳን ይዞ በአመጽ ምክንያት ቶሎ መመለስ ነበረበት። ይህም ሮማውያን ከሁሉ ወደ ምሥራቅ የደረሱበት ወቅት ነበረ።

---

• 218-643 - የሳሳኒድ መንግሥት በፋርስ
• 263 - ሮማውያን በፕላኬንቲያ ፍልሚያ[ በአላማኒ ጀርመኖች ከተሸነፉ በኋላ የሲቢሊን መጻሕፍት ተማከሩ።
• 288 - በሮማ ንጉስ ዲዮቅልጥያኖስ ትዕዛዝ 'ልድያ' እንደገና የትንሽ ጠቅላይ ግዛት ስም ሆነ።

---

• 303 - የሮማ ንጉሥ ጋሌሪዎስ አልጋ ላይ ወድቆ ትንሽ ሊያርፍ ሲል በመንግሥቱ ግዛት ውስጥ ላሉት ክርስቲያኖች ሁሉ ይቅርታ ሰጠ።
• 304 - ከሚልቪያን ድልድይ ፍልሚያ አስቀድሞ የተቃዋሚ አለቆች ማክሰንቲያስና ቈስጠንጢኖስ ሲያዘጋጁ ማክሰንቲያስ የሲቢሊንን መጻሕፍት አማከሩና ቈስጠንጢኖስ እምነታቸውን ከአፖሎ ወደ ክርስቶስ አዛወሩ። በፊልሚያውም የማክሰንቲያስ ድል መሆኑ ስመ ጥሩ ድርጊት ነው።
• 305 - ሁለት የጋርዮሽ ቄሣሮች 1ኛ ቈስጠንጢኖስ እና ሊቂኒዎስ የሚላኖ አዋጅን አወጡ። ይህ ህግ ለሰው ሁሉ የሃይማኖት ነጻነት በማረጋገጥ የክርስቲያኖች መሬት ያለ ገደብ እንዲመልስላቸው የሚያዝዝ ነበር።
• 317 - ቆንስጣንጢኖስ የኒቂያ ጉባኤ ጠሩ።
• 353 - የሮማ ንጉሥ ዩሊያኖስ ከሐዲ መንግሥቱን ለጥቂት ጊዜ ወደ ድሮ አረመኔ እምነት መለሠው።
• 355 - የሮማ ንጉሥ ዩሊያኖስ ከሐዲ በጳርቴ ላይ ዘመቻ ሊያደርግ ሲል መጻሕፍቱን አማከረ። ከሮማ የደረሰውም መልስ በዛኛው አመት ጠረፍ መሻገሩን በግልጽ ደገፈው።
• 372 - የካቶሊክ ቤተክርስቲያን በንጉሡ 1ኛ ቴዎዶስዮስ አዋጅ መሠረት የሮማ መንግስት ሃይማኖት በይፋ ተደረገ።
• 397 - የአሪዮስ ክርስትና ትምህርት አራማጅ የሆነ ስቲሊኮ የሲቡላውያን መጻሕፍት በሮማ እንዳቃጠላቸው ይባላል።

---

• 402 - ሮማ ከተማ በቪዚጎቶች ተዘረፈች።
• 430 - መጽሐፈ ቴዎዶስዮስ ለምሥራቅ ሮማ ሕገ መንግሥት ሆነ።
• 443 - የሮማ ንጉስ ያሰበሰበው የኬልቄዶን ጉባኤ ክርስቶስ ሁለት የተለያዩ ባሕርዮች እንደነበሩት አዋጀ።
• 463 - የቪዚጎቶች አለቃ ዩሪክ ሕገ መንግሥት አወጣ።
• 467 - የጀርመን አለቃ ኦረስቴስ የሮማ ነጉስን አባርሮ መጨረሻውን ንጉስ ሮሙሉስ አውግስጦስን ሾመ።
• 492 ገ. - የቡርጎንዳውያን፣ የአላማናውያንና የፍራንኮች ሕገጋት ተጻፉ።
• 498 - የቪዚጎቶች አለቃ 2ኛ አላሪክ መጽሐፈ ቴዎዶስዮስና አንዳንድ የተለያዩ የቀድሞ ሮማ ሐገጋት አከማችተው አዋጁአቸው።

---

• 526 - መጽሐፈ ዩስጢኒያኖስ ባይዛንታይን ሕገ መንግሥት ወጣ።
• 571 - በቻይና [[የመንግስት ሃይማኖት] የቡዳ ሃይማኖት ሆነ።
• 596 - በጃፓን 17 አንቀጽ ያለ ሕገ መንግሥት በልዑል ሾታኩ ተጻፈ።

---

• 602-633 - ቢዛንታይን ንጉሥ ሄራክሊዮስ ዘመን
• 614 - ነቢዩ መሐመድ የመዲና ሕገ መንግሥት አወጣ።
• 630 - የእስላም ሰራዊቶች ፋርስን በወረሩበት ጊዜ ሱሳ በጥፋት ላይ ተጣለ።
• 635 - የሎምባርዶች ሕገጋት ተጻፉ።
• 646 - የቪዚጎቶች አዳዲስ ሕገጋት ተጻፉ።

---

• 722 - የአላማናውያን አዳዲስ ሕገጋት ተጻፉ።
• 732 - የባይዛንታይን ንጉሥ ሌዎን ኢሳውራዊ «ኤክሎጋ» የተባለውን ሕገ መንግሥት አወጣ።
• 742 - አባሲዶች ሥልጣን ይዘው ዋና ከተማቸውን ከደማስቆ ወደ ባግዳድ አዛወሩ።
• 777 - የፍሪዝያውያን ሕገጋት ተጻፉ።

---

• 800 ገ. - ስሜን እንግሊዝ በቫይኪንጎች ስለተወረረ በንጉስ አልፍሬድ ጊዜ የሴክሶች ቀበሌኛ ይፋዊ ሁኔታ አገኘ።
• 835 - ካሮሉስ ማግኑስ የመሠረተው «የሮማናውያንና የፍራንካውያን መንግሥት በቨርዱን ውል በሦስት ተከፋፈለ።
• 870 - የባይዛንታይን ንጉሥ 1ኛ ባሲሌዎስ «ባሲሊካ» የተባለውን ሕገ መንግሥት አወጣ።

---

• 936 - ታምራዊ መልክ ያለበት ስዕል ከኤደሣ ወደ ቊስጥንጥንያ ተዛወረ።
• 981 - በምዕራብ ፍራንኪያ (የአሁን ፈረንሳይ) የመኳንንት ግፍ ለመቀነስ ቤተ ክርስቲያኑ «የእግዚአብሔር ሰላም» (/ፓክስ ደዪ/) ዐዋጀ። ይህ መጀመርያው የሰላም እንቅስቃሴ ሲሆን በአውሮፓ ተስፋፋ።

---

• 1059 - ኖርማኖች እንግሊዝን ወረሩ።
• 1088 - አንደኛው የመስቀል ጦርነት ተካሔደ።
• 1092 - የእንግሊዝ ንጉስ 1 ሄንሪ የነጻነት ሥርአት የተባለውን ሰነድ አዋጀ።

---

• 1110 - አዲስ የተቋቋመውን የእየሩሳሌም መንግስት ከእስላሞች ለመከላከልና ወደ ከአውሮፓ ወደ እየሩሳሌም የሚጎርፉትን ተሳላሚዎች ደህንነት ለመጠበቅ ቴምፕላርስ ተመሠረቱ።
• 1184 - በመስቀል ጦርነት የእንግሊዝ ንጉስ 1 ሪቻርድ በሳላዲን ላይ በአርሱፍ ውግያ አሸነፈ።
• 1196 - ፈረንጆች (መስቀለኞች) ቊስጥንጥንያን ዘረፉት።

---

• 1207 - መኳንንቱ የእንግሊዝ ንጉሱን ዮሃንስ (ጆን) ማግና ካርታ ('ታላቅ ሥርዓት') የሚባለውን ሰነድ እንዲፈርሙት አስገደዱዋቸው።
• 1210 - በወራሪ ሞንጎሎች እጅ ሱሳ በፍጹም ጠፋች።
• 1212-1222 - አንድ የሳቅሰን አስተዳዳሪ አይከ ቮን ረፕጎቭ ሳቅሰንሽፒግል የተባለውን ሕገ ፍትኅ አቀነባበረ።
• 1228 - ሱንዲያታ ከይታ ማሊ መንግሥትን ለማወሐድ የ'አፈ ቃል' ሕገ መንግሥት 'ኩሩካን ፉጋ' አወጡ።
• 1240 ገ. - በግብጽ አገር ቅብጡ አቡል ፋዳዒል እብን አል-አሣል ፍትሐ ነገሥት በአረብኛ ጻፉ።
• 1250 - ሁላጉ ከሐን የተባለው የሞንጎሎች መሪ ባግዳድን ሲበዘብዝ የአባሲዶች መንግስት ፍጻሜ ለመሆን በቅቷል።
• 1252 - እጣልያ የንጉስ ወገን በፓፓ ወገን በሞንታፔርቲ ድል አደረገ።
• 1262 - ይኵኖ አምላክ ሥልጣን ጨበጠው የኢትዮጵያ መጀመሪያው የሰለሞናዊው ሥርወ-መንግሥት ዐፄ ሆኑ።

---

• 1382 - የሰርዴስ ዙሪያ የኦቶማን ቱርክ መንግሥት ክፍል ሆነ።

---

• 1400 - የቻይና ሰዎች ወርረው 'ዶንግ ዶ' (ሀኖይ)ን ይዘው ስሙን 'ዶንግ ጯን' አሉት።
• 1420 - ዶንግ ጯን ወደ ቬትናም ሕዝብ ሲመለስ ስሙ 'ዶንግ ኪኝ' ሆነ።
• 1431 - በአጼ ዘርዕ ያዕቆብ ዘመን አባ ጊዮርጊስ ከ1 ፈረንሳያዊ ጐባኝ ጋራ ስለ ሃይማኖት ስላነጋገሩ አንድ ተልእኮ ወደ ሮማ ተላከ።

16ኛ ምዕተ ዓመት

• 1500 - ኢትዮጵያ ከአዳል ጋር ስትታገል ማቴዎስ የተባለ አንድ አርሜናዊ ወደ ፖርቱጋል ተልኮ የፖርቱጋል ንጉስ እርዳታ ለመነ።
• 1507 - የፖሎኝ ሠራዊት በኦርሻ ውግያ በሩስያ ላይ አሸነፈ።
  • - ሀቫና በእስፓንያውያን በኩባ ደቡብ ዳርቻ ተመሠርቶ ከተማው በዚህ ሥፍራ ግን አልተከናወነም።
• 1511 - ሀቫና እንደገና በስሜን ዳርቻ ተመሠረተ።
• 1512 - የፖርቱጋል ሚሲዮን በኢትዮጵያ ደረሰ።
• 1514 - ቪክቶሪያ የምትባል መርከብ ወደ ስፓንያ በመመለሷ መጀመርያ ዓለምን የከበበችው መርከብ ሆነች።
• 1525 - የእንግሊዝ ንጉሥ 8ኛ ሄንሪ የፕሮቴስታንት እምነት ስለ አጸደቀ፤ በፓፓ ፈንታ የእንግሊዝ ቤተ ክርስቲያን የበላይ መሪ ሆነ።
• 1534 - ሳንቲያጎ ቺሌ በኗሪ አርበኞች ጠፋ።
• 1547 - የአውሮፓ መንግሥታት የመሪዎቻቸውን ሃይማኖት ይከተሉ የሚለው የአውግስቡርግ ውል ጸደቀ።
• 1557 - በዛሬው ዩናይትድ እስቴት ከሁሉ አስቀድሞ በአውሮጳውያን የተሰራ ከተማ ሰይንት ኦገስቲን፥ ፍሎሪዳ ተመሰረተ።
• 1564 - ካቶሊኮች በፈረንሳይ ፕሮቴስታንቶች ላይ የበርተሎሜዎስ እልቂት ጀምረው መሪያቸውን ደኮልኒን ገደሉ።

17ኛ ምዕተ ዓመት

• 1601 - ጋሊሌኦ ስለመጀመርያ ቴሌስኮፕ ለቬኒስ አማካሪዎች መግለጫ ሰጠ።
• 1602
  • መስከረም 4 ቀን - የስፓንያ ከተማ ቫሌንሲያ ሞሪስቾዎችን (አረብ ክርስቲያን) ሁሉ አባረራቸው።
  • መስከረም 5 ቀን - የእንግሊዝ መርከበኛ ሄንሪ ሀድሰን የሀድሰን ወንዝ (በዛሬው ኒው ዮርክ) አገኘው።
  • ኅዳር 23 ቀን - የስምምነት ውል ተፈራርመው፣ እስፓንያውያን በምሥራቅ ጃፓን ውስጥ አንድ ፋብሪካ ለመሥራት፣ የማዕድን ሠራተኞች ከ«አዲስ ስፓንያ» (ሜክሲኮ) ወደ ጃፓን ለማስገባት፣ የስፓንያ መርከቦች አስፈላጊነት እንደሆነባቸው ጃፓንን ለመጎብኘት ተፈቅደው፣ ደግሞ የጃፓን ተልእኮ ወደ እስፓንያ ቤተ መንግሥት እንዲጓዝ ተወሰነ።
  • ጥር 2 ቀን - ጋሊሌኦ በቴሌስኮፕ አዲስ ጨረቃዎች በጁፒተር ዙሪያ አገኘ።
  • መጋቢት 6 ቀን - የስዊድን ጭፍሮች መስኮብን ማረኩ።
  • ግንቦት 2 ቀን - ፍራንሷ ራቫያክ የፈረንሣይን ንጉሥ 4ኛ አንሪ ገደላቸው።
  • ሐምሌ 1 ቀን - ጆን ጋይ ከ39 እንግሊዛውያን ሰፈረኞች ጋራ ወደ ኒውፈንላንድ (የዛሬው ካናዳ) ከእንግሊዝ ወጣ።
  • ሐምሌ 29 ቀን - ሄንሪ ሀድሰን የሀድሰን ባህረሠላጤ (በዛሬው ካናዳ) አግኝቶ ወደ እስያ የሚወስድ ማለፊያ መሰለው።
• 1617 - የኢትዮጵያ ንጉስ ሱስንዮስ ወደ ሮማ ፓፓ ተሰለሙ።
• 1625 - ሱስንዮስ ዘውዳቸውን ለልጃቸው ለፋሲላድስ እንዲሰጡ ተደረጉ። ፋሲላድስ ወዲያው አገሩን ወደ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን መለሱ።
• 1626 - ፋሲላደስ ኢየሱሳውያን አገሩን ለቅቀው እንዲሄዱ አዘዙ።
• 1641 - በኢጣልያ ካስትሮ የሚባል ከተማ በሮማ ፓፓ ላይ አመጽ አድርጎ፡ የፓፓ ሃያላት አጠፉት።
• 1658 - በለንደን እንግሊዝ 10 ሺህ ሕንጻዎች ያጠፋ ታላቅ እሳት ጀመረ።
• - በኢትዮጵያ ፋሲላድስ የኢየሱሳውያንን መጻሕፍት አስቃጠሉ።
• 1676 - የአውሮፓ ሠራዊት በቪኤና ውግያ ቱርኮችን አሸነፉ።
• 1690 - ፃር 1 ፕዮትር በሩሲያ የጺም ቀረጥ አስገበረ።

18ኛ ምዕተ ዓመት

• 1731 - በቻርልስተን፥ ሳውስ ካሮላይና አካባቢ ስቶኖ የባርዮች አመጽ ሆነ።
• 1745 - ንጉሡ አላውንግፓያ የዳጎን አውራጃ አሸንፎ ስሙን ወደ ያንጎን ቀየረው።
• 1747 - ሪቻርድ ካቲዮ የፍላጎትና አቅርቦትን መሪ ሃሳብ ለሥነ ንዋይ ጥናት አበረከተ።
• 1768 -
  • ኅዳር 5 ቀን - የአሜሪካ አብዮታዊ አርበኞች ከፍልሚያ በኋላ ሞንትሬያልን ማረኩ።
  • ታኅሣሥ 23 ቀን - የእንግሊዝ ሠራዊት በኬበክ ከተማ አሜሪካውያንን አስመለሳቸው።
  • የካቲት 29 ቀን - በሞርዝ ጅረት ድልድይ ፍልሚያ ስሜን ካሮላይና አርበኞች አሸነፉ።
  • መጋቢት 10 ቀን - ከአሜሪካውያን መድፍ የተነሣ የእንግሊዝ ሠራዊት ከቦስቶን ይወጣል።
  • ሰኔ 3 ቀን - አሜሪካውያን በቷ-ሪቭዬር ፍልሚያ በኬበክ ድል ሆኑ።
  • ሰኔ 24 ቀን - ስፓንያውያን ሳን ፍራንሲስኮ ካሊፎርኒያ አቆሙ።
  • ሰኔ 29 ቀን - የአሜሪካ ነጻነት ዐዋጅ (ከእንግሊዝ አገር) በቶማስ ጄፈርሰን ተጽፎ በፊላዴልፊያ ታተመ።
  • ሐምሌ 4 ቀን - በኒው ዮርክ ከተማ ብዙ ሠልፈኞች ተናድደው የእንግሊዝ ንጉሥ 3ኛ ጆርጅን ሐውልት ያወድቃሉ።
  • ሐምሌ 7 ቀን - የእንግሊዝ ዠብደኛ ጄምስ ኩክ በሦስተኛው ጉዞ ወደ ሰላማዊ ውቅያኖስ ከእንግሊዝ ወጣ።
  • ነሐሴ 11 ቀን - የጀርመን ቅጥረኛ ወታደሮች የእንግሊዝ ሠራዊት ለመርዳት በኒው ዮርክ ደረሱ።
  • ነሐሴ 23 ቀን - የእንግሊዝ ሠራዊት በጆርጅ ዋሽንግተን ላይ በሎንግ አይላንድ ውጊያ አሸነፉ።
  • ጳጉሜ 3 ቀን - አንድ አውሎ ንፋስ ጉዋዶሎፕ ሲመታ ከ6000 ሰዎች በላይ ጠፉ።
• 1773 -
  • ጥቅምት 2-8 - ታላቅ አውሎ ነፋስ በማርቲኒክና በባርባዶስ ደሴቶች ላይ ሲጎርፍ 22,000 የሚያሕሉ ሰዎች ጠፍተዋል።
  • የካቲት 22 ቀን - እንግሊዞች የዛሬውን ጋያና ከሆላንድ ያዙትና ጆርጅታውን ከተማ መሠረቱ።
  • ጳጉሜ 1 ቀን - ሎስ አንጅለስ የምትባል ከተማ በ44 እስፓንያዊ ሠፈረኞች ተመሰረተች።
• 1775 - የአሜሪካ ነጻነት አብዮት ከእንግሊዝ በፓሪስ ውል ተጨረሰ።
• 1784 - በፈረንሳይ አብዮት ከ200 በላይ ቄሳውስት ሰማዕትነት አገኙ።
• 1785 - የፈረንሳይ አብዮታዊ አማካሪዎች "የማስፈራራት መንግስት" ዐዋጁ።
• 1790 - የአንድ ሳምንት ባሕር ውግያ በእንግሊዝና በእስፓንያ መካከል ከቤሊዝ አጠገብ ጀመረ።
• 1791 - ስልጣን ለመያዝ ናፖሌዎን ከግብፅ ወደ ፈረንሳይ ወጣ።
• 1792 - ጌብሪየል ፕሮሰር የባርዮችን ብጥብጥ በሪችሞንድ ቪርጂንያ አሸፈተ።

19ኛ ምዕተ ዓመት

• 1804 - ናፖሊዎን በሩሲያ ላይ በቦሮዲኖ ውግያ ድል አደረገ።
• 1805 -
  • መስከረም 5 - ናፖሊዎን እንዳይማርከው የሩሲያ ሰራዊት መስኮብን አቃጠለ።
  • ነሐሴ 22 - ናፖሌዎን በድረስደን ውጊያ ድል አደረገ።
  • ነሐሴ 25 - የናፖሌዎን ሠራዊት በኩልም ውጊያ ድል ሆነ።
  • ነሐሴ 25 - ክሪክ የተባለው የቀይ ኢንዲያን ጐሣ ወታደሮች በፎርት ሚምስ ምሽግ አላባማ ላይ እልቂት አደረጉ።
• 1806 - የአሜሪካ መርከቦች በኤሪ ሐይቅ በእንግሊዝ አሸነፉ።
  • ነሐሴ 19 ቀን - የእንግሊዝ ጭፍሮች በጦርነት ዋሺንግቶን ዲሲ ገብተው ዋይት ሃውስን አቃጠሉ።
• 1814 - ብራዚል ነጻነቱን ከፖርቱጋል አዋጀ።
• 1822 -
  • ነሐሴ 20 ቀን - ቤልጅክ በኔዘርላንድ ላይ አመጸ።
  • ነሐሴ 23 ቀን - መጀመርያ የምድር ባቡር አገልግሎት «ዘ ቶም ሳምብ» በዩናይትድ ስቴትስ ጀመረ።
• 1825 - ባርነት በእንግሊዝ አገር ግዛቶች ሁሉ ባዋጅ ተከለከለ።
• 1828 - ሳሙኤል ሁስተን የቴክሳስ ሬፑብሊክ መጀመርያ ፕሬዚዳንት ሆኖ ተመረጠ።
• - በደቡባዊ ዚምባብዌ የነበሩ የሾና ህዝቦች በንዴቤሌ ብሔር ተወረው ግብር ለመክፈልና ወደ ሰሜናዊ ዚምባብዌ ለመሰደድ ተገደዱ።
• 1830 - በሜሪላንድ ፍረድሪክ ዳግላስ መርከበኛ በማስመስል ከባርነት አመለጠ።
• 1831
  • ነሐሴ 18 ቀን - እንግሊዝ ሆንግኮንግን ማረከ።
  • ነሐሴ 21 ቀን - አሚስታድ የተባለ በአፍሪቃውያን የተማረከው መርከብ ወደ ኒው ዮርክ ደረሰ።
  • ጳጉሜ 5 ቀን - ጆን ኸርሸል መጀመርያ ፎቶ አነሳ።
• 1844 - እንግሊዞች ያንጎን በጦርነት ሲይዙ ስሙን 'ራንጉን' አሉት።
• 1850 - በሪችሞንድ ቪርጂኒያ 90 ጥቁሮች ትምህርት ስለተማሩ ታሰሩ።
• 1854 - በአሜሪካ መነጣጠል ጦርነት ደቡብ ክፍላገሮች (ኮንፌዴራቶች) በ2ኛ መናሠሥ ውጊያ አሸነፉ።
• 1862 -
  • ነሐሴ 28 - የፕሩሲያ (ጀርመን) ሠራዊት 3ኛ ናፖሊዎንን ከ100,000 ጭፍሮች ጋር በሰዳን ውግያ አሸነፈ።
  • ነሐሴ 30 - 3ኛ ናፖሊዎን ተማርኮ ፈረንሳይ ረፑብሊክ አዋጀ።
• 1865 - በአባታቸው በምፓንዴ መሞት ከትሿዮ የዙሉ ንጉስ ሆኑ።
• 1869 - የእንግሊዝ ቅኝ ግዛት ጎልድ ኮስት (የአሁን ጋና) መቀመጫ ከኬፕ ኮስት ወደ አክራ ተዛወረ።
  • ጥቅምት 22 ቀን - ታላቅ አውሎ ንፋስ በሕንድ 200,000 ሰዎችን ገደለ።
  • ሚያዝያ 17 ቀን - ሩስያ በቱርክ ኦቶማን መንግሥት ላይ ጦርነት አዋጀ።
  • ሚያዝያ 29 ቀን - የላኮታ ኢንዲያን አለቃ ክሬዚ ሆርስ ለአሜሪካውያን ሠራዊት ዕጁን ሰጠ።
  • ግንቦት 14 ቀን - ሮማኒያ ነጻነቱን ከኦቶማን ቱርክ መንግሥት አዋጀ።
  • ጳጉሜ 1 ቀን - ክሬዚ ሆርስ በእስር ተገደለ።
• 1871 - በደቡብ አፍሪቃ መጨረሻ የሆኑት የዙሉ ንጉሥ ከትሿዮ በእንግሊዞች ተማረከ።
• 1875 - ክራካቶአ የተባለ እሳተ ገሞራ በእንዶኔዝያ ፈነዳ፤ 3600 ሰዎች ሞቱ።
• 1878 - አዲስ አበባ በዳግማዊ ምኒልክ ተቆረቆረች።

ከምድር መንቀጥቀጥ በሳውስ ካሮላይና 100 ሰዎች ሞቱ።

• • ነሐሴ 30 ቀን - ከ30 አመት ትግል በኋላ፣ የአፓቺ አለቃ ጀሮኒሞ በአሪዞና እጅን ሰጠ።
• 1881 - አይፈል ግንብ በፓሪስ ተሠራ።
  • ቡጁምቡራ በጀርመን ምሥራቅ አፍሪካ (የዛሬው ቡሩንዲ) የወታደር ጣቢያ ሆነ።
  • ባንጊ ከተማ (ዛሬ የመካከለኛው አፍሪካ ሪፑብሊክ ዋና ከተማ) በፈረንሳዮች በኡባንጊ ወንዝ ላይ ተመሠረተ።
  • ብሪታኒያዊው ሴሲል ሮድስ ከንዴቤሌ ንጎሥ ሎቤንጉላ የማዕደን ማውጣት ፈቃድ አገኘ።
  • ጥቅምት 5 ቀን - መጀመርያው ተንቀሳቃሽ ፊልም ፈተና የራውንድኸይ ገነት ትርኢት (2 ሴኮንድ) በሊድስ፣ እንግሊዝ በሉዊ ለ ፕረንስ ተቀረጸ።
  • መጋቢት 2 ቀን - ንጉሠ-ነግስት ዮሐንስ አራተኛ በመተማ ውግያ ከሱዳን ጋር ተገደሉ።
  • ሚያዝያ 25 ቀን - 2ኛ ምኒልክ ከጣልያን ጋር ውል ፈርመው ኤርትራ ለጣልያን ስልጣን ሰጡ።
• 1883 -
• መስከረም 3 ቀን - ሳልስበሪ፣ ሮዴዚያ ተመሰረተች።
• ጥቅምት 9 ቀን - ዊንድሁክ ከተማ በጀርመኖች ተሠራ።
• 1887 - የብሪታኒያ ደቡብ አፍሪካ ኮባኒያ የዛምቤዚያን ስም ወደ ሮዴዢያ (ለሴሲል ሮድስ) ለወጠ።
• 1888 - ከዓለሙ ታሪክ አጭሩ ጦርነት - 38 ደቂቃ - የእንግሊዝ-ዛንዚባር ጦርነት።
• - በኢትዮጵያና በጣልያ የደረሰ የአድዋ ጦርነት።
• 1890 -
  • የ ቦሊቪያ መንግሥት መቀመጫ ከሱክሬ ወደ ላፓዝ ተዛወረ።
  • 'ሎሬንሶ ማርኬስ' ከተማ (አሁን ማፑቶ) የፖርቱጋል ቅኝ አገር ሞዛምቢክ መቀመጫ ተደረገ።
  • መስከረም 1 - በላቲመር ፔንሲልቬኒያ ፖሊሶች 19 የማዕደን ሰራተኞች በእልቂት ገደሉ።
  • መስከረም 2 - የዳግማዊ ምኒልክ ሻለቆች የካፋን ንጉስ ጋኪ ሸሮቾ በማማረክ ያንን መንግስት ጨረሱ።
  • ታኅሣሥ 22 - እንግሊዞች በደቡብ አፍሪካ የዙሉ አገር ወደ ናታል አውራጃ አስቀጠሉ።
  • የካቲት 9 - የአሜሪካ መርከብ መይን በሃቫና ወደብ ኩባ ባልታወቀ ምክንያት ተፈነዳ።
  • ሚያዝያ 15 - የአሜሪካ መርከብ ሃይል የኩባ ወደቦችን ማገድ ጀመረ።
  • ሚያዝያ 18 - የአሜሪካ ምክር ቤት ከመይን መፈንዳት የተነሣ ጦርነት ከሚያዝያ 14 ጀምሮ እንደ ነበር በእስጳንያ ላይ አዋጀ።
  • ሚያዝያ 30 - በጣልያ አበጋዙ ባቫ-በካሪስ ብዙ መቶ ሰልፈኞች በመድፍ ገደላቸው።
  • ግንቦት 21 - ሴኮንዶ ፒያ የሚባል የፎቶ አንሺ የቶሪኖ ከፈን ፎቶ ሲታጠብ ኦሪጂናሉ ኔጋቲቭ መሆኑን አገኘ።
  • ሰኔ 6 - ፊሊፒንስ ደሴቶች ነጻነት ከስፓንያ አዋጀ።
  • ሐምሌ 1 - አሜሪካ የሃዋይኢ ደሴቶችን አስቀጠለ።
  • ሐምሌ 11 - አሜሪካውያን በስፓኒሾች ላይ በሳንቲያጎ ፍልሚያ ኩባ አሸነፉ።
  • ሐምሌ 19 - አሜሪካውያን ፕወርቶ ሪኮ ደሴት ወርረው ከስፓንያ ማረኩዋት።
  • ነሐሴ 7 - በኩባ በስፓንያውያንና በአሜሪካውያን መካከል ያለው መታገል ጨረሰ።
  • ነሐሴ 28 - በኦምዱርማን ውግያ ሱዳን የእንግሊዝ ሠራዊት ድል በማድረግ በሙሉ ቅኝ አገር አደረጉት።
• 1892 - ፖርቶ ኖቮ የፈረንሳይ ቅኝ ግዛት ዳሆመይ (የዛሬ ቤኒን) መቀመጫ ተደረገ።
  • 'ፎርት-ላሚ' ከተማ (ዛሬ ንጃመና፣ ቻድ) በፈረንሳዊው አዛዥ ኤሚል ዣንቲ ተመሠረተ።
  • ነሐሴ 21 ቀን - የእንግሊዝ ሃያላት በአፍሪካነር (ቦር) ጦርነት (ደቡብ አፍሪቃ) በበርገንዳል ውጊያ አሸነፉ።
  • ጳጉሜ 3 ቀን - አንድ ታላቅ አውሎ ንፋስ በቴክሳስ 8000 ሰዎች አጠፋ።
• 1893 -
  • መስከረም 3 ቀን - በፊሊፒንስ ጦርነት የፊሊፒንስ ተዋጊዎች በአሜሪካ ሠራዊት ላይ ድል አደረጉ።
  • ጳጉሜ 1 ቀን - ሌኦን ቾልጎሽ የተባለ ወንበዴ የአሜሪካ ፕሬዚዳንት መኪንሊ ተኩሶ ገደለው።
• 1894 - የአሜሪካ ፕሬዚዳንት መኪንሊ ተተኩሰው ሲሞቱ ቴዮዶር ሮዝቬልት ፕሬዚዳንት ሆኑ።
• 1897 - ሉሳካ ለአለቃው ሉሳካ ተሰየመ።
  • ጣልያኖች ተከራይተው የነበረውን ሞቃዲሾን በዋጋ ገዙትና የጣልያ ሶማሊያ መቀመጫ ሆነ።
  • ፈረንሳይ ከተደገፉት ሃይማኖቶች ተለየ።
  • ታኅሣሥ 24 ቀን - የጃፓን-ሩስያ ጦርነት፡ ጃፓን ፖርት አርሰር ከሩስያ]] ማረከ።
  • ጥር 14 ቀን - ብዙ ሰላማዊ ሰልፈኞች በሰይንት ፒተርስቡርግ ሩስያ በፖሊስ ተገደሉ።
  • የካቲት 26 ቀን - የሩስያ ሠራዊት በሙክደን ውግያ በጃፓን ተሸነፈ።
  • መጋቢት 26 ቀን - በምድር መንቀጥቀጥ በህንድ 20,000 ሰዎች ሞቱ።
  • ግንቦት 20 ቀን - ጃፓን የሩስያን መርከብ ኃይል አጠፋ።
  • ግንቦት 30 ቀን - የኖርዌይ ምክር ቤት ነጻነት ከስዊድን አዋጀ።
  • ነሐሴ 26 ቀን - በካናዳ ውስጥ አልቤርታና ሳስካቸዋን አዳዲስ ግዝቶች ሆኑ።
  • ነሐሴ 30 ቀን - ጃፓን በሩሲያ ላይ አሸንፎ በፖርትስመስ ኒው ሃምፕሽር ውል ተፈራረሙ።
• 1899 - በአውሮፓ የተደረገ መጀመርያው የአውሮፕላን በረራ።

20ኛ ምዕተ ዓመት

• 1906 - 1ኛ አለማዊ ጦርነት በአውሮፓ ጀመረ።
• 1907 - የደቡብ አፍሪካ ጭፍሮች ጀርመን ደቡብ-ምዕራባዊ አፍሪካ (ናሚቢያ) ወረሩ።
  • ጳጉሜ 1 ቀን - ታንክ የሚባል የጦርነት መሳርያ ለመጀመርያ ጊዜ በእንግሊዞች ተፈተነ።
• 1911 - በሳንዠርመን ውል ዩጎስላቪያ፣ ሃንጋሪና ቸኮስሎቫኪያ ከኦስትሪያ ነጻነታቸውን አገኙ።
• 1912 - ፖሎኝ በዋርሳው ውጊያ በሩሲያ ቀይ ጭፍሮች ላይ ያሸነፋል።
  • ነሐሴ 20 ቀን - ሴቶች በአሜሪካ ዩናይትድ እስቴት የምርጫ መብት አገኙ።
• 1914 - ቱርኮች በግሪክ-ቱርክ ጦርነት አሸንፈው ስምርኔስ ከተማ ተቃጠለ።
• 1915 - የእንግሊዝ አስተዳደር በፍልስጤም ጀመረ።
  • ነሐሴ 26 ቀን - ታላቅ ምድር መንቀጥቀጥ በጃፓን መቶ ሺህ የሚያህሉ ሰዎች ገደለ።
• 1920 - ጦርነት የሚከላከል የኬሎግ-ብሪያንድ ውል በ60 አገሮች ተፈረመ።
• - የዓለሙ መጀመርያው ቴሌቪዥን ስርጭት ፈተና ተደረገ።
• 1921 - ሄርበርት ሁቨር የአሜሪካ ፕረዝዳንት ሆነ።
• - የእስቶክ ገበያ ውድቀት በመከሠቱ የመላ አለም ምጣኔ ሀብት ወደ 'ታላቁ ጭፍግግ' በ1 አመት ውስጥ ቶሎ ወረደ።
• 1924 - ጃፓን ማንቹርያን ወረረ።
• 1931 - ሂትለርና ስታሊን በሥውር ፊርማ ፖሎኝን አካፈሉ።
  • ነሐሴ 26 ቀን - አዶልፍ ሂትለር ፖሎኝን በመውረሩ ሁለተኛ ዓለማዊ ጦርነት ጀመረ።
• 1932 - ጀርመኖች በ2ኛ ዓለማዊ ጦርነት ለንደንን በቦምብ ለመደብደብ ጀመሩ።
• 1934 - የአላም አል ሓልፋ ውጊያ በጀርመንና እንግሊዝ ታንኮች መኃል በግብፅ በረሃ ጀመረ።
  • ጳጉሜ 5 ቀን - በ2ኛ አለማዊ ጦርነት የጓደኞች ሃያላት በማጁንጋ ማዳጋስካር ደረሱ።
• 1935 - የጓደኞች ወታደርና 1,800 የጣልያ እስረኞች ተሸክማ ላኮኒያ የምትባል መርከብ አፍሪካን ስትቀርብ በጀርመኖች ተተኩሳ ሰጠመች።
  • ነሐሴ 28 ቀን - በ2ኛ አለማዊ ጦርነት ኢጣልያ በጓደኞቹ ሃያላት ተወረረች።
  • ጳጉሜ 3 ቀን - የአሜሪካ ጄኔራል አይዘንሃወር የኢጣልያ እጅ መስጠት በጦርነት አዋጀ።
• 1936 - ፓሪስ ከተማ በጓደኞች አርበኞች ከጀርመን ነጻ ወጣች።
• 1941 - የሶቭየት ኅብረት መጀመርያውን ንዩክሌያር መሣሪያ በፈተና አፈነዳ።
• 1946 - የቻይና ሃያላት የደቡብ ኮርያ ደሴቶችን በቦምብ ደበደቡ።
• 1947 - በኢስታንቡል ቱርክ በኖረበት በግሪክ ህብረተሰብ ላይ እልቂት ተደረገ።
• 1949 - የአርካንሳው አገረ ገዥ ኦርቪል ፋውበስ ጥቁር ተማሮች ከነጭ ጋራ እንዳይማሩ የክፍላገሩን ወታደሮች በሊተል ሮክ ሰበሰበ።
• 1951 - የቅብጥ አቡና 6ኛ ቂርሎስ ለኢትዮጵያ የራሱን አቡነ እንዲኖሩት ፈቀዱለት።
• 1952 - መጀመርያው ሰው ሰራሽ መንኮራኩር (የሩሲያ) ጨረቃን ደረሰ።
• 1953 - «ኦፐክ» - የዘይት አስወጪ አገሮች ድርጅት - ተመሰረተ።
• 1954 - መጀመርያ ቴሌቪዥን ግንኙነት በአሜሪካና በአውሮጳ መካከል
• 1955 - ዶ/ር ማርቲን ሉጠር ኪንግ «እኔ ሕልም አለኝ» ያለበትን ቃል ለሰላማዊ ሰልፍ ተናገረ።
• 1958 - መጀመርያ የምድር ፎቶ በጨረቃ ምኋር ካለ ሰው ሰራሽ መንኮራኩር ተነሣ።
• 1959 - ጡርጉድ ማርሻል መጀመርያ አፍሪቃ-አሜሪካዊ የዋና ብሔራዊ ችሎት ፈራጅ ተሾሙ።
• 1960 - ፈረንሳይ ንዩክሌር ቦምብ በፈተና በመፈንዳቷ ወደ ንዩክሌር ሃያላት ገባች።
• 1961 - መንፈቅለ መንግስት በሊቢያ ሙአማር ጋዳፊን ከፍ አደረገው።
• 1963 - በአቲካ እስር ቤት ኒው ዮርክ ሁከት ተደረገ።
• 1966 - ጊኔ-ቢሳው ነጻነቱን ከፖርቱጋል አገኘ።
• 1969 - የአሜሪካ ፕሬዚዳንት ጂሚ ካርተር የፓናማ ካናል አስተዳደር ለፓናማ በ1992 ዓ.ም. ለማዛወር ውል ፈረሙ።
• 1970 - የጸረ-አፓርትሃይድ ወኪል ስቲቭ ቢኮ በደቡብ አፍሪካ ፖሊስ ታስሮ ተገደለ።
• 1972 - ነጻነት ለቨንዳ ተሰጠ - ይህ ግን ከደቡብ አፍሪካ ውጭ አልተቀበለም።
• 1975 - የኮሪያ አየር መንገድ አይሮፕላን በሶቭየት ኅብረት ላይ ሲተኮስ 269 መንገደኞች ሞቱ።
• 1978 - በመርዝ ጋዝ አደጋ በካሜሩን 1700 ሰዎች ሞቱ።
  • ጳጉሜ 2 ቀን - ዴስሞንድ ቱቱ በኤጲስቆፖሳዊ ቤተክርስቲያን በደቡብ አፍሪካ መጀመርያ ጥቁር ኤጲስ ቆጶስ ሆኑ።
• 1979 - የሬጌ ሙዚቃ ዘፋኝ ፒተር ቶሽ ቤቱ በኪንግስተን ጃማይካ በሌቦች ተገደለ።
• 1981 - ቮየጀር የተባለ ሰው ሰራሽ መንኮራኩር በኔፕቱን ፈልክ አለፈ።
• 1982 - የብረት መጋረጃ በኰሙኒስት ሃንጋሪና በኦስትሪያ መሃል ተከፍቶ ወዲያው ብዙ ሺህ ጀርመኖች ወደ ምእራብ ፈለሱ።
  • ነሐሴ 22 ቀን - ሳዳም ሁሰይን ኩወይት የኢራቅ ክፍላገር ነው ይላል።
• 1983 - ዑዝበክስታን ነጻነቱን ከሶቭየት ኅብረት አዋጀ።
• 1984 - ፓስካል ሊሱባ በኮንጎ ሪፑብሊክ ምርጫ ፕሬዚዳንት ሆኑ፤ ይህ ምርጫ የረጅም ዘመን አንድ ፓርቲ ግዛት ጨረሰ።
• 1985 - መይ ካሮል ጀሚሶን መጀመርያ ጥቁር አሜሪካዊት በጠፈር ሆነች።
• 1987 - ናቶ በቦስኒያ ሰርቦች ላይ ዘመቻ ጀመረ።
• 1988 - የራፕ ሙዚቃ ተጫዋች ቱፓክ ሻኩር በላስ ቬጋስ ተተኲሶ ተገደለ።
• 1989 - በእስላም ታጣቂዎች በአልጄሪያ በተገረገ እልቂት 60-100 ሰዎች ተገደሉ።
• 1990 - ስሜን ኮሪያ የራሱን ሰው ሠራሽ መንኮራኩር መጀመርያ ጊዜ ላከ።
• 1994 - አራት አውሮፕላኖች በአረብ ታጣቂዎች ተሰርቀው በአለም ንግድ ሕንጻና በፔንታጎን ተጋጭተው 3000 ያህል ሰዎች ተገደሉ።
  • ነሐሴ 20 ቀን - የምድር ጉባኤ ስብሰባ በጆሃነስበርግ ደቡብ አፍሪቃ ጀመረ።
  • ጳጉሜ 5 ቀን - ገለልተኛ አገር የሆነ ስዊስ በመጨረሻ የተባበሩት መንግስታት አባል ሆነ።
• 1996 - ስዊድን በምርጫ ለዩሮ እምቢ አለች።