ሰናንኩያ

ሰናንኩያ (ወይም ሰናንኩኛ፣ ስናንኩን፣ ሰነንኩን፣) በማሊ፣ በጊኔና በጋምቢያ የሚገኝ ኅብረተሠባዊ ባሕርይ ነው፤ ባጠቃላይ በብዙ የምዕራብ አፍሪካ ኅብረተሠቦች ይገኛል። ትርጉሙ እንደ «መቀላለድ ዝምድና» ይመስላል።

በተወሰኑ የጎሳ ወይም የሙያ ቡድኖች ውስጥ ካለው ልምድ በላይ፣ «በረዶውን የሰበሩት» ማናቸውም ፈቃደኛ ተሳታፊዎች የሰናንኩያ ግንኙነት ሊመሠረቱ ይችላሉ። በሰናንኩያ ዝምድና ያሉት እርስ በርስ እንደ ቅርብ ዘመድ ሊቀላለዱ ይችላሉ። ቀልዶችም እስከ ቀላል ወይም አስቂኝ ስድቦች ሊደርሱ ይችላሉ። ይሄ የማንዴ እና የምዕራብ አፍሪካ ኅብረተሠብ ወሳኝ አላባ ይቆጠራል፤ በሱንዲያታ ከይታ በ1228 ዓም በማሊ መንግሥት አፈ ቃል ሕገ መንግሥት በኩሩካን ፉጋም ዘንድ ሰናንኩያ እንደ ብሔራዊ አገባብ እንደ ተደነገገ ይባላል።

ይህም ውስብስብና ለረጅም ዘመን የቆየ ልማድ ተጽእኖች በምዕራብ አፍሪካ ሲታዩ እንዲሁም በአፍሪካዊ-አሜሪካዊ ባሕል ሊታዩ ይቻላል። ይህ በባህላዊ ሥርዓቶች ላይ ለምሳሌ «ዘ ደዘንዝ» በተባለው ይታያል፣ እንዲሁም በቅርብ ያልተዘመዱት ሰዎች በጨዋታ እንደ ቅርብ ዘመድ እንደ አክስት ምናምንት የሚለውን ማዕረግ እርሱ በርስ የሚፈቀዱበት ልማድ ከዚህ ታሪካዊ ድንጋጌ እንደ ወጣ ይመስላል።

ለአንድ ምሳሌ፣ ትራኦሬ እና ኮኔ የተባሉት ጎሦች መሃል እርስ በርስ ከሌላውም አባላት ጋር የ«ሰናንኩያ» ግንኙነት ሲኖር፣ ከቆዩት ሯጭ ቀልዶች መካከል ትልቅ የሆነው፣ እያንዳንዱ ጎሣ ሌላውን በይበልጥ ባቄላን መብላይ የሚወድድ መሆኑን እርስ በርስ ይከሠሳሉ።

በ2014 እ.ኤ.አ. (2006 አም.) በኒጄር ያሉት ሐውዛና ፉላኒ ብሔሮች «መቃለድ ተግባር» በዩኔስኮ ድርጅት ብያኔ «የሰው ልጅ የማይጨበት ባሕላዊ ቅርስ» ተብሎ ተሰየመ።