የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር
የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር የኦሮሞ ህዝብ ቀን፣ ወር እና አመት የሚቆጥርበት መንገድ ነው። ይህ ዘመን አቆጣጠር ከ300 አመተ-አለም. በዚህ አቆጣጠር መሠረት በወር 29.5 ቀናት በዓመት አሥራ ሁለት ወራት እና በዓመት 354 ቀናት አሉ። አስርት አመታት ሳምንታት የሉትም እና በወር ውስጥ ያሉት ሁሉም ቀናት ስሞች አሏቸው. የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር መቁጠሪያ በጨረቃ እና በከዋክብት ላይ የተመሰረተ ነው.
ታሪክ
ለማስተካከልኦሮሞዎች የራሳቸውን ዘመን አቆጣጠር የፈጠሩት በ300 ዓ.ዓ አካባቢ እንደሆነ ይታመናል። በሰሜን ኬንያ በሚገኘው የናሞራቱንጋ አርኪዮ -ሥነ ፈለክ ቦታ በምእራብ ቦራና ጥቅም ላይ የሚውሉትን የሕብረ ከዋክብትን አቅጣጫ የሚያመለክት የድንጋይ ምሰሶ ተገኘ። Namoraatungaa II የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውሉትን ሰባት ህብረ ከዋክብት አቅጣጫ የሚመለከቱ 19 የባዝልት አምዶች አሉት ። ኮከቦቹ ትሪያንጉለም(በ አፋን ኦሮሞ፦ ለሚ) ፣ ፕሌያድስ (በ አፋን ኦሮሞ፦ ቡሰን) ፣ ቤላትሪክስ(በ አፋን ኦሮሞ፦ አልጋጂማ) ፣ አልዴባራን(ባከልቸ) ፣ ሴንትራል ኦሪዮን(በ አፋን ኦሮሞ፦ አርበ ጋዱ) ፣ ሳይፍ(በ አፋን ኦሮሞ፦ ኡርጂ ወላ) እና ሲሪየስ(ባሰ) ናቸው። የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር ይህን የስነ ፈለክ ተመራማሪ ይህንን ለመፈልሰፍ እንደተጠቀመበት ይታመናል።
መዋቅር
ለማስተካከልየኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር በከዋክብት እና በጨረቃ ላይ የተመሰረተ ስለሆነ ጨረቃን እና ሰባቱን ህብረ ከዋክብትን መጎብኘት አስፈላጊ ነው. የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር ወራት ስሞች የካቲት/ቢቶቴሰ (ትሪያንጉለም)፣ ግንቦት/ .ጫምሳ(ፕሌያዴስ)፣ ቡፋ (አልደባራን)፣ ወጨበጂ (ቤላትሪክስ)፣ ኦቦራ ጉዳ (መካከለኛው ኦርዮን-ሳይፍ)፣ ኦቦራ ጢቃ (ሲሪየስ)፣ ቢራ (ዙሩ) ናቸው። ጨረቃ)፣ ጪካዋ (ጊቦው)፣ ሳዳሰ (ሩብ ጨረቃ)፣ አበራሳ (ትልቅ ጨረቃ)፣ አማጂ (መካከለኛ ጨረቃ) እና ጉራንድላ (ትንሽ ጨረቃ)።
ለወሩ ቀናት 27 ስሞች አሉ። ስለዚህ, የመጀመሪያዎቹ ሁለት ወይም ሶስት ስሞች በአንድ ወር ውስጥ ይደጋገማሉ.
| የወሩ ቀናት ስሞች | ||
| ቢታ ቀራ | 10. ጊዳዳ | 19. አዱላ ባሎ |
| ቢታ ለመ | 11. ዋላ | 20. መጋናቲ ጀራ |
| 3. ጋርዳዱማ | 12. ሩደ | 21. መገነቲ ቢሪቲ |
| 4. ሶንሳ | 13. ባሳ ዱራ | 22. ገርባ ዱራ |
| 5. ሶርሳ | 14. ባሳ ባሎ | 23.ገርበ በላ |
| 6. ሩሩማ | 15. አረሪ ዱራ | 24. ገርበ ዱለቸ |
| 7. አልጋጂማ | 16. አረሪ ባሎ | 25. ሳልባን ዱራ |
| 8. ሉማሳ | 17. ጫራ | 26. ሳልባን ባላአ |
| 9. አርባ | 18. አዱላ ዱራ | 27. ሳልባን ዱላቻ |
አንድ ወርን ከሌላው ለመለየት የጨረቃን ደረጃ ከተቀየረው ኮከብ ጋር ማወዳደር የተለመደ ነው. እነዚህ ህብረ ከዋክብት ላሚ (ትሪንጉለም)፣ ቡሳን (ፕሌያዴስ)፣ ባካካልቻ (አልደባራን)፣ አልጋጂማ (ቤላትሪክስ)፣ ሴንትራል ኦርዮን፣ ዋላ ስታር (ሳይፍ) እና ባሳ (ሲሪየስ) ይባላሉ።
ጨረቃዎች እና የኮከብ ስርዓቶች
የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር 12 ወራት አለው። የኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር በጨረቃ ላይ የተመሰረተ ስለሆነ በወር ውስጥ 29.5 ቀናት አሉት. ይህ በዓመት 354 ቀናት ነው።
| የጨረቃ ስም | የአቆጣጠር ኮከብ | የእንግሊዝኛ ስሞች |
| 1. Bitooteessa | Lami | Triangulum |
| 2. Caamsaa | Busan | Pleiades |
| 3. Buufaa | Bakkalcha | Aldebaran |
| 4. Waccabajjii | Algajima | Belletrix |
| 5. Oboraa Guddaa | Arb Gaddu | Central Orion |
| 6. Oboraa Diqqaa | Basa | Sirius |
| 7. Birraa | addeessa goobana | |
| 8. Ciqqaa | addeessa walakkaa caalu | |
| 9. Sadaasa | addeessa nuusa | |
| 10. Abraasaa | baatii guddaa | |
| 11. Ammajjii | baatii giddu-galeessa | |
| 12. Guraandhala | baatii xiqqoo |
በኦሮሞ ዘመን አቆጣጠር መሰረት አዲሱ አመት የሚጀምረው በየካቲት ወር "Bittaa Qaraa" ቀን ነው. በዚህ ጊዜ ጨረቃ ከላሚ ህብረ ከዋክብት ጋር ስትገለጥ ነው. ከዚህ በኋላ ዳሀን ቦራና የወሩን ቀናት ስም እስከ ወሩ መጨረሻ ድረስ በጸጥታ ይከተላል። የሚቀጥለው ወር የሚጀምረው ጨረቃ በህብረ ከዋክብት ቡሳን ስትወጣ ነው። ይህ የሚከሰተው የካቲት መጀመሪያ ከ 29.5 ቀናት በኋላ ነው. ነገር ግን የወሩ ስሞች 27 ብቻ ስለሆኑ የቀናት ስሞች የሚያበቁት በወሩ መጨረሻ ካሉት ቀናት በፊት ነው። ይህ የድብደባው ሂደት ነው። የተቀሩት ቀናት በወሩ መጀመሪያ ላይ በወሩ መጨረሻ ላይ ጥቅም ላይ የዋሉትን ስሞች ይደግማሉ. ይህ በሁሉም ወራቶች ውስጥ ተመሳሳይ ነው እና በወሩ መጀመሪያ ላይ ከሁለት እስከ ሶስት ቀናት ሊወስድ ይችላል ህብረ ከዋክብት እና ጨረቃ አንድ ላይ እስኪገናኙ ድረስ. ሦስተኛው ወር የሚጀምረው ጨረቃ ከጨረቃ ጋር ባካልቻ ስትወጣ ነው። ይህ ሂደት በመጀመሪያዎቹ ስድስት ወራት ውስጥ በቀሪዎቹ ኮከቦች ይቀጥላል. እነዚህ ህብረ ከዋክብት በኦሮሚያ ውስጥ ለቀሩት ስድስት ወራት አይታዩም። ስለዚህ, የእነዚህ ወራት መጀመሪያ የሚወሰነው ህብረ ከዋክብትን ሳይጠቀሙ ከዋክብትን ብቻ በመመልከት ነው.
ዋስትና
ለማስተካከል- አስመሮም ለገሰ። ጋዳ ሶስት አቀራረቦች ለአፍሪካ ማህበረሰብ ጥናት። የማክሚላን ኩባንያ ነፃ ፕሬስ ክፍል። Inc, 1973
- ዶይል፣ ላውራንስ አር. የቦረና የቀን መቁጠሪያ እንደገና ተተርጉሟል የአሁኑ አንትሮፖሎጂ. የፊዚክስ እና የስነ ፈለክ ትምህርት ክፍል፣ የካሊፎርኒያ ዩኒቨርሲቲ ሳንታ ክሩዝ፣ በናሳ አሜስ የምርምር ማዕከል፣ የጠፈር ሳይንስ ክፍል፣ MS፣ ተሰርስሮ ሚያዚያ 7 ቀን 2010 ዓ.ም.
- ሎውረንስ አር ዶይል. የጥንት አፍሪካ ሰማይ የ SETI ተቋም, ሚያዝያ 7 ቀን 2005; ተሰርስሮ: 28 መስከረም
- የኦሮሞ ካላንደር ከሌሎች የሚለየው ምንድን ነው? በጣም በቅርብ ጊዜ የተከፈተው፡ ጥር 9፣ 2018 ነው።