የባግዳድ ውድቀት (ዓረብኛ: سُقُوْط بَغدَاد) ወይ የባግዳድ ከበባ (ዓረብኛ: حِصَارُ بَغْدَاد) ወይ የሞንጎሊያውያን የባግዳድ ወረራ (ዓረብኛ: الغَزو المَغُولِي لِبَغدَاد) በ፮፻፶፮ኛው ሂጅሪ ዓመተ ምህረት በሁላጉ ካን[1] የሚመራው ሞንጎሊያውያን የአባሲድ ኢምፓየር ዋና ከተማ በሆነችው ባግዳድ መግባታቸውን የሚያመለክት ቃል ነው። የሞንጎሊያ ጦር ባግዳድን ለመውረር እስኪችል ድረስ ለአስራ ሁለት ቀናት ከበባት፣ ከዚያም አጠፋት እና አብዛኞቹን ነዋሪዎቿን አጠፋ።

የባግዳድ ውድቀት

በሁላጉ ካን የሚመራው የሞንጎሊያውያን ጦር በባግዳድ ላይ ከበባ
ቀን 23 ሙሀረም - 9 ሳፋር 656 ሂጅራ
29 ጥር - የካቲት 10 ቀን 1258 ዓ.ም.
ቦታ ባግዳድኢራቅ
ውጤት ሙጋል ድል
  • የባግዳድ ጥፋት
ወገኖች
የኢልካኒድ ግዛት
  • የኪልቅያ መንግሥት
  • የጆርጂያ መንግሥት
  • የአንጾኪያ ግዛት
አባሲድ ኸሊፋ
መሪዎች
ሁላጉ ካን
አርጉን ካን
ባይጆ ካን
ቡጋ ቲሙር
ሱኒታይ
ክትቡቃ ኖያን
ኤልጋ ኮክ
ዴቪድ ኦሎግ
ቀዳማዊ ሄቱም
አል ሙስታእሲም ቢ-አላህ
ሙጃሂድ አል-ዲን አይባክ
ሻሃቡዲን ሱለይማን ሻህ
ካራሱንጉር
አቅም
100,000–150,000

40,000+ የሞንጎሊያውያን ፈረሰኞች
1,000 ሃን ቻይንኛ ከበባ ኦፕሬተሮች
12,000 የአርመን ፈረሰኞች
40,000 የአርመን እግረኛ ወታደሮች
የጆርጂያ እግረኛ
የፋርስ እና የቱርክ ወታደሮች

80,000

50,000 የአባሲድ ተዋጊዎች
30,000 የአዩቢድ ተዋጊዎች

የደረሰው ጉዳት
ያልታወቀ ነገር ግን አነስተኛ ነው ተብሎ ይታመናል 50,000 ወታደሮች
200,000-800,000 ሲቪሎች^ 
2,000,000 ሲቪሎች^ 

የሞንጎሊያውያን በባግዳድ ላይ ያደረጉት ወረራ፣ የሥልጣኔና የግንባታ ምልክቶችን ማውደማቸው፣ የሕዝቦቿም ግድያ በሙስሊሞች ላይ ትልቅ ጥፋት፣ በእርግጥም በጊዜው የአደጋ ጥፋት ነበር። የሞንጎሊያውያን በባግዳድ ላይ ያደረጉት ወረራ፣ የሥልጣኔና የሕንፃ ድንጋዮቹን ማውደማቸው፣ በሕዝቦቿ ላይ መግደላቸው በሙስሊሞች ላይ ትልቅ ጥፋት ነበር።ይህም በዘመኑ ከታዩት ታላቅ ጥፋት ነበር። ሞንጎሊያውያን በተለያዩ የሳይንስ፣ፍልስፍና፣ሥነጽሑፍ፣ኢኮኖሚያዊ፣ማህበራዊ እና ሌሎች በርካታ ውድና ውድ ሥራዎችን አቃጥለው በዚያን ጊዜ ከጥንታዊው ዓለም ታላላቅ ቤተ መጻሕፍት አንዱ የሆነውን የጥበብ ቤትን አቃጥለው መጻሕፍቱን ወረወሩ። ወደ ጤግሮስ እና ወደ ኤፍራጥስ ወንዞች. ብዙ ምሁራንን እና የባህል ሰዎችን ገድለዋል፣ሌሎችንም አብረዋቸው ወደ ኢልካናቴ በማጓጓዝ፣ብዙ የከተማ ሃውልቶችን መስጊዶችን፣ቤተመንግስቶችን፣ጓሮ አትክልቶችን፣ትምህርት ቤቶችን እና ሆስፒታሎችን ወድመዋል።

ከጭፍጨፋው የተረፈው በበሽታ እና በአየር ላይ በተከሰቱት በሽታዎች ብዛት የሞቱት ሰዎች ተይዘዋል, አንዳንዶቹም ሞተዋል. በዚህ ምክንያት በርካታ የሙስሊም እና ምዕራባውያን የታሪክ ተመራማሪዎች የባግዳድን ውድቀት የእስልምና ወርቃማ ዘመን ማብቂያ አድርገው ሲቆጥሩት[2] የዘመኑ የታሪክ ተመራማሪዎች ግን የእስልምና ስልጣኔ ውድቀት መጀመሪያ አድርገው ይመለከቱታል ምክንያቱም አንዳንድ የስልጣኔ ስኬቶች መታየታቸውን ቀጥለዋል (ምንም እንኳን ትንሽ ቢሆንም) መጠን)።[3]

በተጨማሪ አንብብ

ለማስተካከል

ዋቢ ምንጮች

ለማስተካከል
  1. ^ Toynbee, Arnold J., Mankind and mother earth, Oxford university press (1976) p.449
  2. ^ Justin Marozzi, Baghdad: City of Peace, City of Blood--A History in Thirteen Centuries (2014) ch 4, 5.
  3. ^ Matthew E. Falagas, Effie A. Zarkadoulia, George Samonis (2006). "Arab science in the golden age (750–1258 C.E.) and today", The FASEB Journal  20, pp. 1581–1586.