ከ«ንግሥት ኤልሣቤጥ ዳግማዊት» ለውጦች መካከል ያለው ልዩነት
Content deleted Content added
No edit summary |
Onengsevia (ውይይት | አስተዋጽኦ) No edit summary |
||
መስመር፡ 1፦
[[ስዕል:Queen Elizabeth II March 2015.jpg|300px|thumb|ጸጋ ያገኙት ንግሥት ኤልሳቤጥ]]
'''ኤልሳቤጥ II''' ወይም '''ኤልሳቤጥ ዳግማዊት''' (ኤልዛቤት አሌክሳንድራ ማርያም፤ በኤፕሪል 21 ቀን 1926 የተወለደችው የአውሮፓ የቀን መቁጠሪያ) የእንግሊዝ ንግሥት እና ሌሎች የኮመንዌልዝ ግዛቶች ናት።
እ.ኤ.አ. በዓለም ላይ ንጉስ ወይም ንግስት፣ የታይላንድ ቡሚቦል አዱሊያዴጅ ከሞተ ጥቅምት 13 ቀን 2016 ጀምሮ።
ንግሥት የሆነችባቸው አገሮች የኮመንዌልዝ ግዛቶች በመባል ይታወቃሉ። አጠቃላይ ህዝባቸው ከ129 ሚሊዮን በላይ ነው። ኤልዛቤት II የየአገሩ ንግስት ብትሆንም ሁሉም ነጻ አገሮች ናቸው። ኤልዛቤት II የምትኖረው እና አብዛኛውን ጊዜዋን የምታሳልፈው በዩናይትድ ኪንግደም ነው። ንግሥት በሆነችባቸው ሌሎች አገሮች ሁሉ አንድ ሰው እንዲወክላት ይመረጣል። ይህ ሰው ጠቅላይ ገዥ በመባል ሊታወቅ ይችላል።
ኤልዛቤት II ጥቂት የፖለቲካ ሃይሎች አሏት፣ እና በተለመደው መልኩ ገዥ አይደለችም። እሷ ንግሥት ነች እና በአገሮቿ አስተዳደር ላይ ፍላጎት አሳይታለች ፣ ግን ምን ማድረግ እንዳለባት ለመንግሥታት አትናገርም። ከመንግሥቶቿ ጋር መደበኛ ስብሰባዎችን ታደርጋለች, ነገር ግን አገሪቷን የሚያስተዳድሩት እነሱ ናቸው. ለመንግሥታት ሥነ ሥርዓቶችን ታከናውናለች፣ ክብር ትሰጣለች፣ እና ብዙ የበጎ አድራጎት ድርጅቶችን ትጎበኛለች።
እ.ኤ.አ. በ 1947 ንግስቲቱ በ 2021 የሞተውን የኤድንበርግ መስፍን ልዑል ፊሊፕን አገባች ንግስት እና ልዑል ፊሊፕ አራት ልጆች ፣ ስምንት የልጅ ልጆች እና 12 የልጅ ልጆች ነበሯት።
== የመጀመሪያ ህይወት ==
ኤፕሪል 21 ቀን 1926 ኤልዛቤት የተወለደችው በአያቶቿ ቤት 17 ብሩተን ስትሪት፣ ሜይፌር፣ ለንደን ነው። አባቷ ልዑል አልበርት፣ የዮርክ መስፍን ነበር፣ እሱም በኋላ ጆርጅ ስድስተኛ ሆነ። ወንድሙ የዌልስ ልዑል ነበር። እናቷ የዮርክ ዱቼዝ ኤልዛቤት ነበረች።
ልዕልት ኤልዛቤት ከንግስት ማርያም እና ልዕልት ማርጋሬት ጋር
[[ስዕል:Philip Alexius de Laszlo-Princess Elizabeth of York, Currently Queen Elizabeth II of England,1933.jpg|thumb|የግርማዊነቷ ምስል በ1933 (የአውሮፓውያን የቀን መቁጠሪያ) በፊሊፕ አሌክሲየስ ደ ላዝሎ-ልዕልት]]
ልዕልት ኤልዛቤት የንጉሥ ጆርጅ አምስተኛ እና የንግሥት ማርያም የልጅ ልጅ ነበረች። በእናቷ ስም ተጠርታለች. ቅፅል ስሟ “ሊቤት” ነበር።
ልዕልት ኤልዛቤት አንዲት እህት ልዕልት ማርጋሬት ነበራት። ማርጋሬት በ1930 ተወለደች። ሁለቱ ወጣት ልዕልቶች በቤት ውስጥ ተምረዋል። ማሪዮን ክራውፎርድ የምትባል ገዥ ነበራቸው።
ልዕልት ኤልሳቤጥ በብሪቲሽ ዙፋን ወራሽነት ሦስተኛዋ ነበረች። የመጀመሪያው ወረፋው አጎቷ የዌልስ ልዑል ነበር። ሁለተኛው ወረፋው አባቷ የዮርክ መስፍን ነበር። በሦስተኛ ደረጃ ላይ ነበረች.
የኤልዛቤት አያት ንጉሥ ጆርጅ አምስተኛ በ1936 ሞተ። አጎቷ ንጉሥ ኤድዋርድ ስምንተኛ ሆነ። ንጉሥ የነበረው ለአጭር ጊዜ ብቻ ነበር። ስልጣን ተወገደ።
ወንድሙ የኤልዛቤት አባት የዮርክ መስፍን ንጉስ ጆርጅ ስድስተኛ ሆነ። አንድ ቀን ልዕልት ኤልዛቤት ንግስት ትሆናለች።
ሁለተኛው የዓለም ጦርነት ሲጀመር ኤልዛቤት የ13 ዓመቷ ልጅ ነበረች። ለንደን በቦምብ ተደበደበች። ኤልዛቤት እና ማርጋሬት ወደ ዊንዘር ቤተመንግስት ተዛወሩ። ይህ ለደህንነታቸው ሲባል ነበር። ሰዎች ወደ ካናዳ መላክ አለባቸው ብለው አሰቡ። እናታቸው ይህን ሃሳብ አልተቀበለችውም።
[[ስዕል:Princess Elizabeth on TIME Magazine, April 29, 1929.jpg|thumb|የልዕልት ኤልዛቤት ሳምንታዊ እትም የታይም መጽሔት ሽፋን]]
ልዕልት ኤልዛቤት በ 1945 የብሪታንያ ጦርን ተቀላቀለች. አንድ መኪና ነድታለች. እሷ መካኒክ ነበረች. በ1947 ከብሪታንያ ውጭ የመጀመሪያዋን ይፋዊ ጉዞ አደረገች። ከወላጆቿ ጋር ወደ ደቡብ አፍሪካ ሄደች። በ21ኛ ልደቷ ላይ ንግግር አደረገች። መላ ሕይወቷ ለብሪቲሽ ኮመንዌልዝ እና ኢምፓየር አገልግሎት እንደሚሰጥ ተናግራለች።
== ሕይወት እንደ ንግስት ==
[[File:Elizabeth and Philip 1953.jpg|thumb|left|[[Coronation of Elizabeth II|Coronation]]እ.ኤ.አ. በ 1952 ፣ ግርማዊቷ ንግስት እና ልዑል ፊሊፕ በማዕከላዊ ለንደን ወደሚገኘው ቡኪንግሃም ቤተመንግስት ተዛወሩ። ይህ ዋናው የንጉሣዊው ኦፊሴላዊ ቤት ነው.
ንግሥት በነበረችበት የመጀመሪያ ዓመታትዋ ወደ ብዙ ቦታዎች በመጓዝ አሳልፋለች። እ.ኤ.አ. በ 1953 ንግስት እና ልዑል ፊሊፕ በሮያል ጀልባ ፣ ብሪታኒያ ውስጥ የአለም ጉብኝት ጀመሩ ። ጉብኝታቸው ለ6 ወራት ያህል ቆየ። አውስትራሊያን፣ ኒውዚላንድን እና ፊጂን የጎበኙ የመጀመሪያዋ ንጉስ ነበረች።
በጥቅምት 1957 ወደ ዩናይትድ ስቴትስ ይፋዊ ጉብኝት አደረገች። ለተባበሩት መንግስታት ድርጅት ጠቅላላ ጉባኤ አነጋግራለች። ካናዳን ጎበኘች። የሀገሪቱን ፓርላማ የከፈተች የመጀመሪያዋ ንጉስ ሆነች። ንግስት ወደ ካናዳ መሄድ ትወዳለች። ካናዳን "ከቤት ርቃ ቤት" ትለዋለች።
በየካቲት 1961 ህንድ፣ ኢራን፣ ፓኪስታን እና ኔፓልን ለመጀመሪያ ጊዜ ጎበኘች። ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ንግሥቲቱ ወደ አብዛኞቹ የኮመንዌልዝ አገሮች ጉብኝቶችን አድርጓል። እሷም በአብዛኛዎቹ የአውሮፓ አገሮች እና ከአውሮፓ ውጭ ብዙ አገሮች ሄዳለች.
[[ስዕል:Elizabeth and Philip 1953.jpg|thumb|ልዑል ፊሊፕ የኤድንበርግ መስፍን፣ የንግሥት ኤልሳቤጥ II ባለቤት እና ሉዓላዊቷ እራሷ በሀገሪቱ ርዕሰ ብሔር ዘውድ ላይ ታይተዋል ሰኔ 2 ቀን 1946 ዓ.ም]]
እ.ኤ.አ. በ 1991 የዩናይትድ ስቴትስ ኮንግረስ የጋራ ስብሰባን ለማነጋገር የመጀመሪያዋ የብሪቲሽ ንጉሠ ነገሥት ሆነች። ወደ የኮመንዌልዝ የመንግሥታት መሪዎች ስብሰባ ትሄዳለች። በታሪክ ብዙ የተጓዘች የሀገር መሪ ነች።
የኮመንዌልዝ ለውጦች
የኮመንዌልዝ ኃላፊ ሆና በምትጫወተው ሚና ላይ ጥቅም ላይ የሚውለው የንግስት ግላዊ መስፈርት።
እ.ኤ.አ. እነዚህ የኮመንዌልዝ አገሮች ነበሩ። እሷም የደቡብ አፍሪካ ህብረት ንግስት ነበረች (በ1961 ሪፐብሊክ ሆነች)።
የብሪታኒያ ግዛት ስለሆኑ እሷም የምትገዛቸው ብዙ አገሮች ነበሩ። አንድ በአንድ፣ ብዙ አገሮች ነፃ ሆኑ፣ ነፃነታቸውን ሲያገኙም የብዙዎቻቸው ንግሥት ሆነች። ባጠቃላይ የ32 ብሔሮች ሉዓላዊት ነበረች።
አንዳንድ አገሮች በአሁኑ ጊዜ ሪፐብሊካኖች ናቸው እና ፕሬዚዳንት እንደ "ርዕሰ መስተዳድር" አላቸው, አንዳንዶቹ ደግሞ ንግሥቲቱን "ርዕሰ መስተዳድር" አድርገው ያስቀምጧቸዋል. ንግሥት ኤልሳቤጥ II ከአንድ በላይ ነጻ የሆነች ብቸኛዋ ንጉሣዊ ነች። የድሮው የእንግሊዝ ኢምፓየር የኮመንዌልዝ ኦፍ ኔሽን ሆነ።
ሁለቱንም ንጉሳዊ መንግስታት እና ሪፐብሊኮችን ያካትታል. አሁን "የኮመንዌልዝ" ተብሎ ይጠራል. ንግስቲቱ የኮመንዌልዝ መሪ ነች። አባል በሆኑት ብሔራት ሁሉ መካከል ሰላምና ጥሩ ግንኙነት እንዲኖር ጠንክራ ትሠራለች።
ከመንግሥቶቿ እና ከሌሎች አገሮች ጋር ግንኙነት
ኤልዛቤት ንግሥት ከሆነችበት ጊዜ አንስቶ በየቀኑ ለሦስት ሰዓታት ያህል “ሳጥኖቹን በመስራት” ታሳልፋለች። "ሳጥኖቹ" በየቀኑ ከፓርላማ ወደ እሷ የሚመጡ ሁለት ትላልቅ ቀይ ሳጥኖች ናቸው. ከተለያዩ ዲፓርትመንቶቿ፣ ኤምባሲዎቿ እና የመንግስት መስሪያ ቤቶቿ የተላኩላት የመንግስት ወረቀቶች ሞልተዋል።[11] በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ እያለች ኤልዛቤት ከተነሱት በጣም ታዋቂ ፎቶዎች መካከል አንዱ ከአባቷ ከንጉሱ ጋር ስለ “ሳጥኖቹ” ስትማር ያሳያታል። ከ1952 ጀምሮ ይህን ስትሰራ ስለነበረች ስለ እንግሊዝ መንግስት ብዙ ታውቃለች።
በቡኪንግሃም ቤተ መንግስት በተካሄደው የመንግስት ግብዣ ላይ፣ ግርማዊትነቷ የብራዚል ደቡባዊ መስቀል ትእዛዝ ግራንድ ኮላ እና የብራዚል የውሃ ውስጥ የአንገት ሀብል ለብሳለች።
ንግስቲቱ ለንደን ውስጥ ስትሆን በሳምንት አንድ ጊዜ ከጠቅላይ ሚኒስትሯ ጋር ትገናኛለች፣ ስለ ሁነቶች ለመነጋገር። እሷም ከስኮትላንድ የመጀመሪያ ሚኒስትር እና ከሌሎች የእንግሊዝ ፓርላማ ሚኒስትሮች እና ከሌሎች ሀገራት ጠቅላይ ሚኒስትሮች እና ሚኒስትሮች ጋር በአገራቸው ስትሆን ወይም ለንደንን በሚጎበኙበት ጊዜ ስብሰባዎችን ታደርጋለች።
እ.ኤ.አ. በ 1990 ዎቹ መገባደጃ ላይ (የአውሮፓውያን የቀን አቆጣጠር) የስኮትላንድ እና የዌልስ ህዝቦች ከዩናይትድ ኪንግደም ፓርላማ የተለዩ ፓርላማዎችን ይፈልጉ እንደሆነ የሚጠየቁበት "ህዝበ ውሳኔ" ነበር። ይህ "የስልጣን ሽግግር ፖሊሲ" ተብሎ ይጠራ ነበር. በዚህ ምክንያት አዲሱ የስኮትላንድ ፓርላማ እና የዌልስ ብሔራዊ ምክር ቤት ተቋቋሙ። ንግስቲቱ የእነዚህን ሁለት አካላት የመጀመሪያ ክፍለ ጊዜዎች ከፈተች።
በቅርቡ፣ በአውስትራሊያ ውስጥ ያሉ አንዳንድ ሰዎች ከንግሥቲቱ ይልቅ የተመረጠ ወይም የተሾመ ፕሬዚደንት የሆነችውን ሪፐብሊክ ይፈልጋሉ። እ.ኤ.አ. በ1992 የአውስትራሊያ ህዝብ ሪፐብሊክን ይፈልጉ እንደሆነ በህዝበ ውሳኔ ተጠየቁ። የሕዝቡ ውሳኔ በንጉሣዊ አገዛዝ ይቀጥል ነበር። ንግስቲቷ በሚቀጥለው አመት አውስትራሊያን ጎበኘች እና ለ48 አመታት እንዳደረገችው አውስትራሊያውያንን ማገልገሏን እንደምትቀጥል ተናግራለች።
ኤልዛቤት II ከብዙ የዓለም መሪዎች ጋር ጓደኛ ነች። የመጀመሪያዋ የአውስትራሊያ ጠቅላይ ሚኒስትር ሰር ሮበርት ሜንዚስ "የእኔ ውድ" ብለው ሰየሟት እና "እስከሞት ድረስ እወዳታለሁ" የሚል ግጥም አነበቡ። ከ 1983 - 1990 የአየርላንድ ፕሬዝዳንት ሜሪ ሮቢንሰን እና ከ 80 አመታት በኋላ በቡኪንግሃም ቤተ መንግስት የቆዩ የመጀመሪያው አሜሪካዊ ፕሬዝዳንት ከነበሩት ጆርጅ ደብሊው ቡሽ ጋር ጓደኝነት አላት ። ኔልሰን ማንዴላ የቢቢሲ ዘጋቢ ፊልም ላይ "ጓደኛዬ ኤልዛቤት" ብሏታል።
በግንቦት 2000 ንግሥቲቱ እና ልዑል ፊሊፕ የጄምስታውን ሰፈር 400 ኛ ዓመት በዓልን ምክንያት በማድረግ ወደ ዩናይትድ ስቴትስ ጎብኝተዋል ።
=== ወርቃማው ኢዮቤልዩ ===
እ.ኤ.አ. በ 2002 ኤልዛቤት የወርቅ ኢዮቤልዩዋን አከበረች ይህም ዙፋን ላይ የገባችበት 50ኛ አመት ነው። እህቷ እና እናቷ በየካቲት እና መጋቢት ወር ላይ ሞተዋል ፣ እና ሚዲያዎች ኢዮቤልዩ ስኬታማ ወይም ውድቀት ሊሆን እንደሚችል ገምተዋል ። እንደገና በግዛቶቿ ላይ ሰፊ ጉብኝት አደረገች ፣ በየካቲት ወር በጃማይካ የጀመረች ሲሆን የስንብት ግብዣ ጠራች ። " የሚታወስ" የኃይል መቆራረጥ የንጉሱን ቤት ጨለማ ውስጥ ከከተተው በኋላ ነው። በ1977 የጎዳና ላይ ድግሶች እና የመታሰቢያ ዝግጅቶች ተካሂደዋል እና በዓሉን ለማክበር ሀውልቶች ተሰይመዋል። በለንደን ለሶስት ቀናት በሚቆየው የኢዮቤልዩ በዓል በእያንዳንዱ ቀን አንድ ሚሊዮን ሰዎች የተገኙ ሲሆን ህዝቡ ለንግስት ያሳየው ፍቅር ብዙ ጋዜጠኞች ከጠበቁት በላይ ነበር።
በአጠቃላይ በህይወቷ ሙሉ ጤናማ ቢሆንም እ.ኤ.አ. በ2003 ንግስቲቱ በሁለቱም ጉልበቶች ላይ የቁልፍ ቀዳዳ ቀዶ ጥገና አድርጋለች። በጥቅምት ወር 2006፣ ከበጋ ጀምሮ ሲያስቸግራት በነበረው በተዳከመ የኋላ ጡንቻ ምክንያት የአዲሱ ኢምሬትስ ስታዲየም መክፈቻ አምልጦት ነበር።
እ.ኤ.አ በግንቦት 2007 ዘ ዴይሊ ቴሌግራፍ ስማቸው ያልተጠቀሱ ምንጮችን ጠቅሶ እንደዘገበው ንግስቲቱ በብሪታኒያ ጠቅላይ ሚኒስትር ቶኒ ብሌየር ፖሊሲዎች “ተበሳጭታለች እና ተበሳጭታለች” ስትል የብሪታንያ ጦር ሃይሎች በኢራቅ እና አፍጋኒስታን መጨናነቅ እንዳሳሰባት እና እንዳሳሰቧት ዘግቧል። የገጠር እና የገጠር ጉዳዮችን ከብሌየር ጋር አንስታለች። እሷ ግን ብሌየር በሰሜን አየርላንድ ሰላም ለማስፈን የሚያደርጉትን ጥረት እንደሚያደንቅ ተነግሯል። እ.ኤ.አ. በኖቬምበር 2007 የአልማዝ የሰርግ ክብረ በዓልን ለማክበር የመጀመሪያዋ የብሪቲሽ ንጉሠ ነገሥት ሆነች። መጋቢት 20 ቀን 2008 በአየርላንድ ሴንት ፓትሪክ ካቴድራል አርማግ ንግሥቲቱ ከእንግሊዝ እና ከዌልስ ውጭ በተካሄደው የመጀመሪያውን የMaundy አገልግሎት ተገኘች።
ኤልዛቤት የሁሉም የኮመንዌልዝ ግዛቶች ንግሥት እና የኮመንዌልዝ ርዕሰ መስተዳድር በመሆን በ2010 ለሁለተኛ ጊዜ ለተባበሩት መንግስታት ድርጅት ጠቅላላ ጉባኤ አነጋግራለች። የተባበሩት መንግስታት ዋና ፀሃፊ ባን ኪሙን “ለእኛ እድሜ መልህቅ” ብለው አስተዋወቋት። የካናዳ ጉብኝትን ተከትሎ በኒውዮርክ ባደረገችው ጉብኝት በሴፕቴምበር 11 ጥቃት ለደረሰባቸው ብሪታኒያ መታሰቢያ የአትክልት ስፍራ በይፋ ከፍታለች። እ.ኤ.አ. በጥቅምት ወር 2011 የንግስቲቱ የ11 ቀናት የአውስትራሊያ ጉብኝት ከ1954 ጀምሮ በአገሪቷ ለ16ኛ ጊዜ ጉብኝት አድርጋለች።በአይሪሽ ፕሬዝዳንት ሜሪ ማክሌሴ ግብዣ በግንቦት 2011 በብሪቲሽ ንጉስ የመጀመሪያውን የመንግስት ጉብኝት ወደ አየርላንድ ሪፐብሊክ አደረገች።
የአልማዝ ኢዮቤልዩ
እንደ የአልማዝ ኢዮቤልዩ ጉብኝት አካል ሆኖ በጁላይ 2012 በርሚንግሃምን መጎብኘት።
የንግስት 2012 የአልማዝ ኢዮቤልዩ 60 አመት በዙፋን ላይ የተከበረ ሲሆን በግዛቶቿ፣ በሰፊው ኮመንዌልዝ እና ከዚያም በላይ በዓላት ተካሂደዋል። ኤልዛቤት በአክሰስዮን ቀን በተለቀቀችው መልእክት ላይ፡-
በዚህ ልዩ ዓመት፣ ራሴን በአዲስ አገልግሎት ለማገልገል ስሰጥ፣ ሁላችንም የአንድነት ኃይል እና የቤተሰብ፣ የወዳጅነት እና የመልካም ጉርብትና ጥንካሬ እንድናስታውስ ተስፋ አደርጋለሁ… ከ 1952 ጀምሮ ለተደረጉት ታላላቅ እድገቶች ለማመስገን እና የወደፊቱን ጊዜ በንፁህ ጭንቅላት እና ሞቅ ያለ ልብ የምንጠባበቅበት ጊዜ።{{መዋቅር-ሰዎች}}
[[መደብ:ዩናይትድ ኪንግደም]]
| |||