የካርባላ ጦርነት

የካርባላ ጦርነት (ዓረብኛ: مَعْرَكَة كَرْبَلَاء) በእስልምና ታሪክ ውስጥ ከታዩት ተፅዕኖ ፈጣሪ እና አሳዛኝ ክስተቶች አንዱ የሆነው በሙሀረም 10 ቀን 61 ሂጅራ ሲሆን ይህም የሆነው ከጥቅምት 12 ቀን 680 ዓ.ም ጋር ይመሳሰላል። ጦርነቱ የተካሄደው በኡመውያ መንግስት ጦር እና በኢማም ሁሴን እና በባልደረቦቻቸው መካከል ሲሆን እሱም የነቢዩ ሙሐመድ ሴት ልጅ ልጅ ነበር። ጦርነቱ በኢማም ሁሴን ሰማዕትነት አብቅቶ "የሰማዕታት ጌታ" መባል ጀመረ።

የካርባላ ጦርነት
በብሩክሊን ሙዚየም ውስጥ የካርባላ ጦርነት ሥዕል
ቀን ሙህረም 10፣ 61 ሂጅራ፣ ከጥቅምት 12 ቀን 680 ዓ.ም. ቦታ ካርባላ ውጤት የኢማም ሁሴን እና የባልደረቦቻቸው ሰማዕትነት
ወገኖች
ኢማም ሁሴን እና ባልደረቦቻቸው	የኡመያ ሰራዊት
መሪዎች
ኢማም ሁሴን ቢን አሊ አል-አባስ ቢን አሊ ሀቢብ ኢብኑ ሙዛሂር ዙሃይር ኢብኑል ቀይን	ዑበይድ አላህ ቢን ዚያድ ዑመር ቢን ሳድ ሺምር ቢን ዱ አል-ጀውሻን
አቅም
22.000 - 30.000	72 ወይም 73

ሙዓውያ ብን አቢ ሱፍያን በ60ኛው አመት በረጀብ 15ኛው ቀን ከዚህ አለም በሞት ተለየ ከዚያም ልጁ የዚድ ስልጣን ተቆጣጠረ።ከዚያም ሑሰይን (ረዐ) የየዚድ ሙዓውያህን አገዛዝ እንዲቀበሉ ግፊት ተደረገባቸው። ከዚያም ኢማም ሁሴን ከመዲና ተነስተው ረጀብ 28 ቀን ወደ መካ አመሩ።

በመካ ለአራት ወራት ያህል ኖረ ከዚያም በዙልሂጃ 8 ቀን ወደ ኩፋ ዘመተ ኢብኑ ዚያድ ኢማሙ ወደ ኩፋ እያመራ መሆኑን ሲያውቅ “ዱ ሀሳም” በሚባለው አካባቢ እንዲዘጋ ጦር ላከ። መንገዱን ቀይሮ ወደ ነነዌ አቀና። በአብዛኛዎቹ የታሪክ መዛግብት መሰረት ኢማም ሁሴን (ዐለይሂ-ሰላም) ወደ ከርበላ ምድር የገቡት በሙሀረም በሁለተኛው ቀን በ61ኛው የሂጅራ አመት ነው።

በአል-ሑሰይን (ዐለይሂ-ሰላም) እና በዑመር ብን ሰዓድ መካከል በርካታ ንግግሮች መደረጉን ምንጮቹ ጠቅሰው ኢብኑ ዚያድ ግን ምንም ያህል ወጪ ቢጠይቅም ለአል-ሑሰይን (ዐለይሂ-ሰላም) ታማኝነታቸውን ለየዚድ እንዲያደርጉ አጥብቀው ጠይቀዋል።

በሙሀረም ዘጠነኛው አመት በዑመር ብን ሰአድ የሚመራው የኡመውያ ጦር ከአል-ሑሰይን (ረዐ) እና ከሳቸው ጋር ከቀሩት ጋር ወታደራዊ ጦርነት ለመጀመር ዝግጅት ማድረግ ጀመረ። በአሹራ ምሽት ኢማሙ ሁሴን (ረዐ) ለባልደረቦቻቸው ንግግር በማድረግ ለእሳቸው የገቡትን ቃል ኪዳን አስቀርተው እንዲሄዱ ፈቀደላቸው እና እሳቸውን እጣ ፈንታ እንዲገጥማቸው ፈቀደላቸው ነገር ግን ቃላቸውን አጥብቀው እስከ ሞት ድረስ ደግፈውታል።

ጦርነቱ የጀመረው በሙሀረም አሥረኛው ቀን ጧት ሲሆን ብዙ የሑሰይን (ረዐ) ባልደረቦች ተገድለዋል። ከዚያም አል-ሁር አል-ሪአሂ መጸጸቱን አስታወቀና ወደ አል-ሑሰይን ሰፈር ተቀላቅሎ የየዚድን የኡመያ ጦር ሰፈር ወጣ። የሑሰይን (ረዐ) ባልደረቦች እና ልጆች በሙሉ ተገድለዋል። አል-ሑሰይን (ረዐ) በጦርነቱ ውስጥ ብቻቸውን ቆይተው በዚያ ቀን ከሰአት በኋላ ሸሂድ እስኪሆኑ ድረስ ትግሉን ቀጠለ።ሽምር ብን ዚ አል-ጀውሻን አንገቱን ቆርጦ በዚያው ቀን ወደ ዑበይደላህ ብን ዚያድ ተላከ።

ዑመር ቢን ሰዓድ የኢማም ሁሴን አስከሬን በፈረስ ሰኮና ስር እንዲረግጥ አዘዘ። የሑሰይን (ረዐ) ቤተሰቦችና ባልደረቦቻቸው ድንኳኖች ተቃጥለዋል፣ሴቶቹና ሕጻናቱም በምርኮ ወደ ኩፋ ከዚያም ወደ ሌዋውያን ተወሰዱ ከዚያም የሰማዕታቱ ራሶች በጦሩ ላይ ነበሩ።

ምርኮኞቹ የዑበይደላህ ቢን ዚያድ እና የየዚድ ብን ሙዓውያህ ምክር ቤት ከደረሱ በኋላ እመቤት ዘይነብ (ዐለይሂ-ሰላም) የሑሰይን (ረዐ) የተሐድሶ ግቦችን በማስተላለፍ የኡመውዮችን ተንኮል አጋለጠችበት። ኢማሙ አል-ሰጃድ (ዐለይሂ-ሰላም) ከነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ቤተሰብ መሆናቸውንና የአባታቸውን አል-ሑሰይን (ረዐ) መልእክት እውነትነት ያወጁበት ንግግር አድርገዋል።

የሑሰይን መገደል ከግድያው ክስተት ጋር በተያያዙ ሃይማኖታዊ ጽሑፎች፣ ስብከቶች እና ልዩ ጸሎቶች እንዲከፈቱ ምክንያት ሆኗል፣ እናም የእሱን ግድያ ሁኔታ የሚገልጹ በደርዘን የሚቆጠሩ ስራዎች ተጽፈዋል። የሑሰይን (ረዐ) ሰማዕትነት በዓመቱ በሙሀረም አስረኛው ቀን ነው የሚከበረው።