ከ«ሞስኮ» ለውጦች መካከል ያለው ልዩነት
Content deleted Content added
Onengsevia (ውይይት | አስተዋጽኦ) No edit summary |
Onengsevia (ውይይት | አስተዋጽኦ) No edit summary |
||
መስመር፡ 1፦
{{የቦታ መረጃ|ስም=ሞስኮ|ስዕል=MoscowCollage.jpg|ባንዲራ=Flag of Moscow, Russia.svg|አርማ=Coat of Arms of Moscow.svg|ቦታ_ዓይነት=[[ራሽያ]]|ድረ_ገጽ=https://www.mos.ru/|ምሥረታ_ስም=፲፩፻፵|ምሥረታ_ቀን=፲፩፻፵|ካርታ_አገር=Russia Moscow locator map.svg|ካርታ_መግለጫ=በሩሲያ ውስጥ የሞስኮ ቦታ በቀይ ደመቅ|ሕዝብ_ጠቅላላ=12,506,468|ከፍታ=786ሜ / 2579 ጫማ}}
ሞስኮ (/ ˈmɒskoʊ/ MOS-koh፣ የዩኤስ ዋና ዋና / ˈmɒskaʊ/ MOS-kow፤ ራሽያኛ: Москва, tr. Moskva, IPA: [mɐˈskva] (የድምጽ ተናጋሪ iconlisten)) ዋና ከተማ እና ትልቁ የሩሲያ ከተማ ናት። ከተማዋ በማዕከላዊ ሩሲያ ውስጥ በሞስኮቫ ወንዝ ላይ ትቆማለች ፣ ነዋሪዎቿ በከተማው ወሰን ውስጥ 12.4 ሚሊዮን ነዋሪዎች ፣ በከተማው ውስጥ ከ 17 ሚሊዮን በላይ ነዋሪዎች ፣ እና በሜትሮፖሊታን አካባቢ ከ 20 ሚሊዮን በላይ ነዋሪዎች ይገመታሉ። የከተማው የቆዳ ስፋት 2,511 ስኩዌር ኪሎ ሜትር (970 ካሬ ሜትር) ሲሆን የከተማው ስፋት 5,891 ስኩዌር ኪሎ ሜትር (2,275 ካሬ ሜትር) የሚሸፍን ሲሆን የሜትሮፖሊታን ስፋት ከ26,000 ስኩዌር ኪሎ ሜትር (10,000 ካሬ ሜትር) በላይ ይሸፍናል። ሞስኮ በዓለም ትልቁ ከተሞች መካከል ነው; ሙሉ በሙሉ በአውሮፓ ውስጥ በጣም በሕዝብ የሚኖርባት ከተማ፣ በአውሮፓ ትልቁ የከተማ እና የሜትሮፖሊታን አካባቢ፣ እና በአውሮፓ አህጉር ላይ በመሬት ስፋት ትልቁ ከተማ ነች።
መስመር፡ 45፦
ወርቃማው ሆርዴ ካን በመጀመሪያ የሞስኮን ተፅእኖ ለመገደብ ቢሞክርም፣ የሊትዌኒያ ግራንድ ዱቺ እድገት መላውን ሩሲያ ማስፈራራት ሲጀምር፣ ካን ሞስኮን በማጠናከር ሊትዌኒያን በማጠናከር በሩሲያ ውስጥ ካሉት በጣም ሀይለኛ ከተሞች አንዷ እንድትሆን አስችሎታል። . እ.ኤ.አ. በ 1380 የሞስኮ ልዑል ዲሚትሪ ዶንኮይ የተባበረ የሩሲያ ጦርን በመምራት በሞንጎሊያውያን በኩሊኮቮ ጦርነት ላይ አስፈላጊ ድል አስመዝግቧል ። ከዚያ በኋላ ሞስኮ ሩሲያን ከሞንጎልያ ግዛት ነፃ በማውጣት ግንባር ቀደም ሚና ተጫውታለች። በ1480 ኢቫን ሣልሳዊ በመጨረሻ ሩሲያውያንን ከታታር ቁጥጥር ነፃ አውጥቶ ሞስኮ የግዛት ዋና ከተማ ሆና በመጨረሻ ሩሲያንና ሳይቤሪያን እንዲሁም የበርካታ አገሮችን ክፍሎች ያጠቃልላል።
[[ስዕል:Moscow StBasilCathedral d28.jpg|thumb|በ 1561 (አውሮፓውያን) የተገነባው የቅዱስ ባሲል ካቴድራል]]
እ.ኤ.አ. በ 1462 ኢቫን III ፣ (1440-1505) የሞስኮ ታላቅ ልዑል ሆነ (በዚያን ጊዜ የመካከለኛው ዘመን የሙስቮቪ ግዛት አካል)። ከታታሮች ጋር መዋጋት ጀመረ፣ የሙስቮቪያን ግዛት አስፋ እና ዋና ከተማውን አበለፀገ። እ.ኤ.አ. በ 1500 100,000 ህዝብ ነበራት እና በዓለም ላይ ካሉ ትልልቅ ከተሞች አንዷ ነበረች። ከጠላት ሊቱዌኒያውያን ጋር የተቆራኘውን በሰሜን በኩል ያለውን እጅግ በጣም ትልቅ የሆነውን የኖቭጎሮድ ግዛትን ድል አደረገ። ስለዚህም ግዛቱን ከ430,000 እስከ 2,800,000 ስኩዌር ኪሎ ሜትር (170,000 እስከ 1,080,000 ስኩዌር ማይል) በሰባት እጥፍ አሰፋ። ጥንታዊውን "የኖቭጎሮድ ዜና መዋዕል" ተቆጣጠረ እና ለአገዛዙ የፕሮፓጋንዳ መኪና አደረገው።
የመጀመሪያው የሞስኮ ክሬምሊን የተገነባው በ 14 ኛው ክፍለ ዘመን ነው. በ1480ዎቹ ከኢጣሊያ ህዳሴ የመጡ አርክቴክቶችን እንደ አዲስ የገነባው ኢቫን እንደ ፔትሮስ አንቶኒየስ ሶላሪየስ፣ አዲሱን የክሬምሊን ግንብ እና ግንብ የነደፈው እና ማርኮ ሩፎ አዲሱን ቤተ መንግስት ለልዑል የነደፈ ነው። የክሬምሊን ግንቦች በ1495 በሶላሪየስ የተነደፉ ናቸው። የክሬምሊን ታላቁ ደወል ግንብ በ1505-08 ተገንብቶ አሁን ካለው ከፍታ ጋር በ1600 ጨምሯል።
የንግድ ሰፈራ ወይም ፖሳድ ያደገው ከክሬምሊን በስተምስራቅ ዛራድዬ (Зарядье) ተብሎ በሚጠራው አካባቢ ነው። በኢቫን III ጊዜ, መጀመሪያ ላይ የሆሎው መስክ (Полое поле) ተብሎ የሚጠራው ቀይ አደባባይ ታየ.
[[ስዕል:Andronikov Monastery 18.jpg|thumb|ስፓስኪ ካቴድራል (የሞስኮ ጥንታዊው ሕንፃ)፣ ሐ. 1350 ዎቹ]]
እ.ኤ.አ. በ 1508-1516 ጣሊያናዊው አርክቴክት አሌቪዝ ፍሬያዚን (ኖቪ) ከምስራቃዊው ግድግዳ ፊት ለፊት የሞስክቫን እና ኔግሊንናንያ የሚያገናኝ እና ከኔግሊናያ በሚመጣው ውሃ ውስጥ የሚሞላውን ንጣፍ ለመገንባት ዝግጅት አደረገ። ይህ አሌቪዞቭ ሞአት በመባል የሚታወቀው እና 541 ሜትር (1,775 ጫማ) ርዝመቱ 36 ሜትር (118 ጫማ) ስፋት እና ከ9.5 እስከ 13 ሜትር (31-43 ጫማ) ጥልቀት ያለው በኖራ ድንጋይ የተሸፈነ ሲሆን እ.ኤ.አ. 1533፣ በሁለቱም በኩል የታጠረ ዝቅተኛ፣ አራት ሜትር ውፍረት ያለው (13 ጫማ) የታሸገ ጡብ ግድግዳ።
=== ሳርዶም (1547-1721) ===
መስመር፡ 58፦
የክራይሚያ ታታሮች በ 1591 እንደገና ጥቃት ሰንዝረዋል, ነገር ግን ይህ ጊዜ በ 1584 እና 1591 መካከል ፌዮዶር ኮን በተባለ የእጅ ባለሙያ በተገነባው አዲስ የመከላከያ ግንብ ተይዟል. እ.ኤ.አ. በ 1592 በሞስኮ ወንዝ በቀኝ በኩል ያለውን ቦታ ጨምሮ በከተማው ዙሪያ 50 ማማዎች ያሉት የውጨኛው የምድር ግንብ ተሠርቷል ። እንደ የውጭ መከላከያ መስመር በደቡብ እና በምስራቅ ከሚገኙት ግንቦች ባሻገር በጠንካራ ሁኔታ የተጠናከሩ ገዳማት ተቋቁመዋል, በዋናነት የኖቮዴቪቺ ገዳም እና ዶንስኮይ, ዳኒሎቭ, ሲሞኖቭ, ኖቮስፓስስኪ እና አንድሮኒኮቭ ገዳማት አብዛኛዎቹ በአሁኑ ጊዜ ሙዚየሞች ይገኛሉ. ከግድግዳው ውስጥ ከተማዋ በግጥም ቢኤሎካሜንናያ "ነጭ ግድግዳ" በመባል ትታወቅ ነበር. እ.ኤ.አ.
[[ስዕል:Polish plan of Moscow 1610.PNG|thumb|left|የሞስኮ "የሲጊስሙድያን" እቅድ (1610) በፖላንድ ሲጊስሙንድ III የተሰየመ ሲሆን በ 1612 ከተማዋ ከመውደሟ በፊት የተጠናቀረ የመጨረሻው የከተማ ፕላን የፖላንድ ወታደሮችን በማፈግፈግ እና በመቀጠልም የመንገድ አውታር ለውጦች. አቀማመጥ፡ ሰሜን በቀኝ፣ ምዕራብ ከላይ ነው።]]
በክሬምሊን ግድግዳ ምስራቃዊ ክፍል ላይ ሶስት ካሬ በሮች ነበሩ ፣ እሱም በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን ፣ ኮንስታንቲኖ-ኤሌኒንስኪ ፣ ስፓስኪ ፣ ኒኮልስኪ (ስማቸው በቆስጠንጢኖስ እና በሄለን ፣ በአዳኝ እና በቅዱስ ኒኮላስ ምስሎች ላይ በተሰቀሉት አዶዎች ይታወቃሉ) እነሱን)። የመጨረሻዎቹ ሁለቱ በቀጥታ ከቀይ አደባባይ ተቃራኒ ነበሩ ፣ የኮንስታንቲኖ-ኤሌኔንስኪ በር ከሴንት ባሲል ካቴድራል ጀርባ ይገኛል።
እ.ኤ.አ. በ 1601-03 የተከሰተው የሩሲያ ረሃብ በሞስኮ 100,000 ሰዎችን ገድሏል ። ከ 1610 እስከ 1612 የፖላንድ-ሊቱዌኒያ ኮመንዌልዝ ወታደሮች ሞስኮን ተቆጣጠሩ ፣ ገዥው ሲጊዝም 3ኛ የሩሲያን ዙፋን ለመያዝ ሲሞክር። እ.ኤ.አ. በ 1612 የኒዝሂ ኖቭጎሮድ እና ሌሎች የሩሲያ ከተሞች በልዑል ዲሚትሪ ፖዝሃርስኪ እና ኩዝማ ሚኒን የተመሩ የፖላንድ ነዋሪዎች በፖላንድ ነዋሪዎች ላይ ተነሱ ፣ ክሬምሊንን ከበቡ እና አባረሯቸው። በ 1613 የዚምስኪ ሶቦር ሚካኤል ሮማኖቭ ዛርን መረጠ, የሮማኖቭ ሥርወ መንግሥት አቋቋመ. በ17ኛው ክፍለ ዘመን በሞስኮ ከፖላንድ-ሊቱዌኒያ ወራሪዎች ነፃ መውጣቷ (1612)፣ የጨው ረብሻ (1648)፣ የመዳብ ረብሻ (1662) እና የ1682 የሞስኮ ግርግር በመሳሰሉት በታዋቂ ዕድገት የበለፀገ ነበር።
በ17ኛው ክፍለ ዘመን የመጀመሪያ አጋማሽ የሞስኮ ህዝብ ከ100,000 ወደ 200,000 ገደማ በእጥፍ ጨምሯል። በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ከግድግዳው በላይ ተስፋፍቷል. በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ 20% የሞስኮ ሰፈር ነዋሪዎች ከሊቱዌኒያ ግራንድ ዱቺ እንደነበሩ ይገመታል ፣ ሁሉም በተግባር ከትውልድ አገራቸው ወደ ሞስኮ በሙስኮቪት ወራሪዎች ተወስደዋል ። እ.ኤ.አ. በ 1682 በራሶ-ፖላንድ ጦርነት (1654-1667) በዩክሬናውያን እና በቤላሩያውያን ከትውልድ ቀያቸው ታፍነው የተወሰዱ 692 ቤተሰቦች በግምቡ በስተሰሜን የተመሰረቱ ነበሩ። እነዚህ የከተማዋ አዲስ ዳርቻዎች ከሩቴኒያ ሜሽቻኔ "የከተማ ሰዎች" በኋላ ሜሽቻንካያ ስሎቦዳ በመባል ይታወቁ ነበር. ሜሽቻኔ (мещане) የሚለው ቃል በ18ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ሩሲያ ውስጥ ቀስቃሽ ትርጉሞችን አግኝቷል እናም ዛሬ ትርጉሙ "ትንሽ ቡርጂዮስ" ወይም "ጠባብ ፍልስጤም" ማለት ነው.
በ17ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ የምትገኘው መላው ከተማ፣ ከከተማው ቅጥር ግቢ ውጭ ያደጉት ስሎቦዳዎች ዛሬ በሞስኮ ማዕከላዊ አስተዳደር ኦክሩግ ውስጥ ይገኛሉ።
በከተማዋ ብዙ አደጋዎች ደረሱ። በ1570-1571፣ 1592 እና 1654-1656 የወረርሽኙ ወረርሽኝ ሞስኮን አጥፍቶ ነበር። እ.ኤ.አ. በ1654-55 ወረርሽኙ ከ80% በላይ የሚሆነውን ህዝብ ገደለ። እ.ኤ.አ. በ1626 እና በ1648 አብዛኛውን የእንጨት ከተማ በእሳት አቃጥሏል። በ1712 ታላቁ ፒተር መንግሥቱን ወደ ባልቲክ የባሕር ዳርቻ ወደተገነባው ሴንት ፒተርስበርግ አዛወረ። ከ1728 እስከ 1732 በጠቅላይ ፕራይቪ ካውንስል ተጽእኖ ስር ከነበረው አጭር ጊዜ በስተቀር ሞስኮ የሩሲያ ዋና ከተማ መሆኗን አቆመች።
=== የንጉሥ ነገሥታት የመንግሥቱ ግዛቶች (1721-1917) ===
| |||