ከ«የኡር-ናሙ ሕግጋት» ለውጦች መካከል ያለው ልዩነት

'''የኡር-ናሙ ሕገጋት''' እስከ ዛሬ ከተገኙት መንግሥታዊ ሕግ ሰነዶች መኃል ከሁሉ ጥንታዊ የሆነው ሰነድ ነው። ሰነዱ የተጻፈው ከክርስቶስ ልደት ከ2,050-2,100 ዓመት በፊት ገዳማ በ[[ሱመርኛ]] ቋንቋ ነበር። በመግቢያው የ[[ኡር]] ንጉሥ [[ኡር-ናሙ]] ስም ቢጠቀስም አንዳንድ ሊቃውንት ግን ምናልባት የልጁ የ[[ሹልጊ]] ሥራ ይሆናል ብለው ያምናሉ።

መጀመርያ የተገኘው ቅጂ በተሰበረ ጽላት በ[[ኒፑር]] ፍርስራሽ ሲሆን፣ በ[[1944]] ዓ.ም. ሊቅ [[ሳሙኤል ክሬመር]] አስተረጎመው። ሆኖም ሳባራ ክፍሎች እንደ መሆኑ ከሕጎቹ ሁሉ 5ቱ ብቻ ሊታንቡሊታነቡ ይችሉ ነበር። በኋላዳሩ ግን ሌሎች ቅጂዎች በኡርና በ[[ሲፓር]] ከተገኙ በኋላ አሁን ከ57 ድንጋጌዎች፣ድንጋጌዎች በጠቅላላ፣ 40 ያሕል ሊታወቁ ተቻለ።

የኡር-ናሙ ሕገጋት ከ[[ሃሙራቢ]] ሕጎች በ300 አመት አስቀደሙ። ሆኖም ሌሎች የሕገጋት ሰነዶች ከኡር-ናሙ ጊዜ በፊት የሕገጋት ሰነዶች በሱመር እንደ ኖሩ ይታወቃል። የ[[ላጋሽ]] ንጉሥ [[ኡሪካጊና]] ሕግየሕግ ማቫቫል እንዳወጣ የሚል ጽላት ተገኝቷልና።

በዚህ ሰነድ ሕጎቹ «አንድ ሰው እንዲህ ቢያደርግ፣ እንዲህ ይደረግ» በሚመስል አባባል ይጻፋሉ። ይህም ዘዴ ደግሞ በኋለኛ ሕገ መንግሥታት ተደረገ።ይታያል። ከንጉሥከንጉሡ («ሉ-ጋል» ወይም ታላቅ ሰው) በታች፣ ከኅብረተሠብከኅብረተሠቡ 2 አይነት ማእረግ ሰዎች ነበሩ፦ነበሩ፤ እነርሱም፦ 1) «ሉ» ወይም ነጻ ሰው እና 2) «አራድ» (ባርያ) / «ጌሜ» (ገረድ) ናቸው። የ«ሉ» ወንድ ልጅ ሚስት እስከሚያገባ ድረስ «ዱሙ-ኒታ» ይባል ነበር። የሴት («ሙኑስ») ሁኔታ ከሴት ልጅ («ዱሙ-ሚ») ጀመሮ እስከ ሚስት («ዳም») ከዚያም ከባሏ እረፍት ብትኖር ኖሮ እስከ ጋለሞታ («ኑማሱ») ደረጃ ድረስ ይደርስ ነበር።