ከ«እስያ» ለውጦች መካከል ያለው ልዩነት
Content deleted Content added
Onengsevia (ውይይት | አስተዋጽኦ) No edit summary |
Onengsevia (ውይይት | አስተዋጽኦ) No edit summary |
||
መስመር፡ 8፦
ከግዙፉና ከልዩነቱ አንፃር የኤዥያ ጽንሰ-ሐሳብ-ከጥንታዊው ጥንታዊነት ጀምሮ ያለው ስም-ከሥጋዊ ጂኦግራፊ ይልቅ ከሰው ልጅ ጂኦግራፊ ጋር የተያያዘ ሊሆን ይችላል። ባህሎች, አከባቢዎች, ኢኮኖሚክስ, ታሪካዊ ግንኙነቶች እና የመንግስት ስርዓቶች. በተጨማሪም ከምድር ወገብ ደቡብ በመካከለኛው ምስራቅ በሞቃታማው በረሃ፣ በምስራቅ ደጋማ አካባቢዎች እና በአህጉራዊው ማእከል እስከ ሳይቤሪያ ውስጥ ያሉ ሰፊ የከርሰ ምድር እና የዋልታ አካባቢዎች ያሉ በርካታ የተለያዩ የአየር ንብረት ሁኔታዎች አሏት።
== ፍቺ እና ድንበሮች ==
=== እስያ-አፍሪካ ድንበር ===
በእስያ እና በአፍሪካ መካከል ያለው ድንበር ቀይ ባህር፣ የስዊዝ ባሕረ ሰላጤ እና የስዊዝ ካናል ነው። ይህ ግብፅን አህጉር ተሻጋሪ ሀገር ያደርጋታል፣ የሲና ባሕረ ገብ መሬት በእስያ እና የተቀረው የሀገሪቱ ክፍል በአፍሪካ ነው።
=== እስያ - አውሮፓ ድንበር ===
[[ስዕል:Populous Asia (physical, political, population) with legend.jpg|thumb|በ 2018 (አውሮፓውያን) የአካል፣ የፖለቲካ እና የህዝብ ባህሪያትን የሚያሳይ በጣም ህዝብ ያለው የእስያ ክፍል ካርታ]]
የብሉይ ዓለም የሶስትዮሽ ክፍፍል ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ6ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ጀምሮ ጥቅም ላይ የዋለው እንደ አናክሲማንደር እና ሄካቴየስ ባሉ የግሪክ ጂኦግራፊዎች ምክንያት ነው። ዘመናዊው የሪዮኒ ወንዝ) በካውካሰስ ጆርጂያ (ከአፉ በፖቲ በጥቁር ባህር ዳርቻ ፣ በሱራሚ ማለፊያ እና በኩራ ወንዝ በኩል እስከ ካስፒያን ባህር ድረስ) ፣ አሁንም በሄሮዶተስ በ 5 ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. በሄለናዊው ዘመን፣ ይህ የአውራጃ ስብሰባ ተሻሽሎ ነበር፣ እናም በአውሮፓ እና በእስያ መካከል ያለው ድንበር አሁን ታኒስ (የዘመናዊው ዶን ወንዝ) ተደርጎ ይቆጠር ነበር። ይህ እንደ ፖሲዶኒየስ፣ ስትራቦ እና ቶለሚ ባሉ የሮማውያን ዘመን ደራሲያን የተጠቀሙበት ስምምነት ነው።
በእስያ እና በአውሮፓ መካከል ያለው ድንበር በታሪክ በአውሮፓውያን ምሁራን ይገለጻል።የሩሲያ የዛርዶም ንጉስ ታላቁ ፒተር ታላቁ ፒተር የስዊድን እና የኦቶማን ኢምፓየር ተቀናቃኝ የይገባኛል ጥያቄዎችን ወደ ምስራቃዊ አገሮች በማሸነፍ እና የታጠቁ ተቃውሞዎችን ሲያሸንፍ የዶን ወንዝ ለሰሜን አውሮፓውያን አጥጋቢ አልነበረም። በሳይቤሪያ ነገዶች ፣ በ 1721 የተመሰረተው በ 1721 ወደ ኡራል ተራሮች እና ከዚያም በላይ የሚደርስ አዲስ የሩሲያ ኢምፓየር አቋቋመ ። የግዛቱ ዋና ጂኦግራፊያዊ ቲዎሪስት የቀድሞ የስዊድን እስረኛ ነበር ፣ በ 1709 በፖልታቫ ጦርነት ተወሰደ እና ተመድቧል ። ወደ ቶቦልስክ, ከፒተር የሳይቤሪያ ባለስልጣን ቫሲሊ ታቲሽቼቭ ጋር የተገናኘ እና ለወደፊት መጽሐፍ ለመዘጋጀት የጂኦግራፊያዊ እና አንትሮፖሎጂ ጥናቶችን ለማካሄድ ነፃነት ተፈቅዶለታል.
በስዊድን፣ ፒተር ከሞተ ከአምስት ዓመታት በኋላ፣ በ1730 ፊሊፕ ጆሃን ቮን ስትራለንበርግ የኡራል ተራሮችን የእስያ ድንበር አድርጎ የሚያሳይ አዲስ አትላስ አሳተመ። ታቲሽቼቭ ሀሳቡን ለቮን ስትራለንበርግ እንዳቀረበ አስታወቀ። የኋለኛው ደግሞ የኢምባ ወንዝን የታችኛው ወሰን አድርጎ ጠቁሟል። በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ የኡራል ወንዝ እስኪያሸንፍ ድረስ በሚቀጥለው ክፍለ ዘመን የተለያዩ ሀሳቦች ቀርበዋል. ድንበሩ የኡራል ወንዝ ወደ ሚሰራበት ከጥቁር ባህር ወደ ካስፒያን ባህር ተወስዷል። በጥቁር ባህር እና በካስፒያን መካከል ያለው ድንበር ብዙውን ጊዜ በካውካሰስ ተራሮች ጫፍ ላይ ይደረጋል ፣ ምንም እንኳን አንዳንድ ጊዜ ወደ ሰሜን ቢቀመጥም
=== የእስያ-ውቅያኖስ ድንበር ===
[[ስዕል:Possible definitions of the boundary between Europe and Asia.png|thumb|በተለያዩ የታሪክ ወቅቶች በአውሮፓ እና በእስያ መካከል ላለው ድንበር ጥቅም ላይ የዋሉ ፍቺዎች። በተለምዶ ተቀባይነት ያለው ዘመናዊ ትርጉም በአብዛኛው በዚህ ምስል ውስጥ ካሉት "B" እና "F" መስመሮች ጋር ይጣጣማል]]
በእስያ እና በኦሽንያ ክልል መካከል ያለው ድንበር ብዙውን ጊዜ በማላይ ደሴቶች ውስጥ አንድ ቦታ ላይ ይደረጋል። በኢንዶኔዥያ የሚገኙት የማሉኩ ደሴቶች ብዙውን ጊዜ በደቡብ ምስራቅ እስያ ድንበር ላይ ከኒው ጊኒ ጋር ፣ ከደሴቶቹ በስተምስራቅ ፣ ሙሉ በሙሉ የኦሺኒያ አካል እንደሆኑ ይታሰባል። በ19ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የተነደፉት ደቡብ ምስራቅ እስያ እና ኦሺኒያ የሚሉት ቃላት፣ ከተመሠረተበት ጊዜ ጀምሮ ብዙ የተለያዩ መልክዓ ምድራዊ ትርጉሞች ነበሯቸው። የትኛዎቹ የማሌይ ደሴቶች ደሴቶች እስያ እንደሆኑ ለመወሰን ዋናው ምክንያት በዚያ የሚገኙት የተለያዩ ኢምፓየሮች (ሁሉም አውሮፓውያን አይደሉም) የቅኝ ግዛት ይዞታዎች መገኛ ነው። ሉዊስ እና ዊገን "የደቡብ ምስራቅ እስያ" ወደ አሁን ድንበሮች መጥበብ ቀስ በቀስ ሂደት ነበር ይላሉ።
=== ቀጣይነት ያለው ትርጉም ===
ጂኦግራፊያዊ እስያ ከጥንት ግሪኮች ጀምሮ ፣ በሌሎች ባህሎች ላይ ተጭኖ በዓለም ላይ የአውሮፓ ፅንሰ-ሀሳቦች ባህላዊ ቅርስ ነው ፣ ትርጉሙ ምን ማለት እንደሆነ ትክክለኛ ያልሆነ ጽንሰ-ሀሳብ ነው። እስያ ከተለያዩ አይነት አካላት ባህላዊ ድንበሮች ጋር በትክክል አይዛመድም።
[[ስዕል:Possible definitions of the boundary between Europe and Asia.png|thumb|left|አፍሮ-ዩራሲያ በአረንጓዴ ይታያል]]
ከሄሮዶተስ ዘመን ጀምሮ ጥቂት የማይባሉ የጂኦግራፊ ባለሙያዎች የሶስት አህጉር ስርዓትን (አውሮፓ, አፍሪካ, እስያ) በመካከላቸው ምንም አይነት ተጨባጭ አካላዊ መለያየት የለም ብለው ውድቅ አድርገዋል. ለምሳሌ፣ በኦክስፎርድ የአውሮፓ የአርኪዮሎጂ ኤመርቲስ ፕሮፌሰር የሆኑት ሰር ባሪ ኩንሊፍ፣ አውሮፓ በጂኦግራፊያዊ እና በባህል ብቻ "የምዕራባዊው የእስያ አህጉር የላቀ" እንደነበረች ይከራከራሉ።
በጂኦግራፊያዊ አገላለጽ፣ እስያ የዩራሲያ አህጉር ዋና ዋና ምስራቃዊ አካል ነች ፣ አውሮፓ የመሬቱ ሰሜናዊ ምዕራብ ባሕረ ገብ መሬት ነች። እስያ፣ አውሮፓ እና አፍሪካ አንድ ነጠላ ቀጣይነት ያለው መሬት-አፍሮ-ኤውራሲያ (ከሱዌዝ ካናል በስተቀር) - እና አንድ የጋራ አህጉራዊ መደርደሪያን ይጋራሉ። ሁሉም ማለት ይቻላል አውሮፓ እና የእስያ ዋና ክፍል በዩራሺያን ፕላት ላይ ተቀምጠዋል ፣ በደቡብ በኩል በአረብ እና በህንድ ሳህን እና በሳይቤሪያ ምስራቃዊ ክፍል (ከቼርስኪ ክልል ምስራቅ) በሰሜን አሜሪካ ጠፍጣፋ ላይ።
[[መደብ:እስያ|*]]
| |||