|
'''[[ጆን ኔፐርብርሃን]]'''
<div style = "border: 1px solid #FeFedf; float:right; background: transparent; padding: 2px 0px 2px 3px;"><div style="display:inline-block; box-shadow:0.2em 0.2em 0.2em #333">[[File:John_NapierLivarnolux LED-Fiberglasleuchte.jpg|JPG|180px|]] </div>
</br><center><div style = "text-shadow: 0 #333;> </br> ጆንብርሃን ማስተላለፊያ ቀጭን ትቦዎች ኔፐር </div>
</center> </div>
'''ብርሃን''' [[ቁስ አካል|አካላት]] በ[[ዓይን]] እንዲታዩ የሚያደርግ የተፈጥሮ [[ሞገድ]] ነው። የብርሃን ሞገድ ከኤሌክትሪክ እና ከመግነጢስ የተሰራ ስለሆነ ሞገዱ የ [[ኤሌክትሮመግነጢስ ጨረራ]] ይባላል። ይሁንና፣ የኤሌክትሮመግነጢስ ጨረራ ብርሃንን ብቻ ሳይሆን የብርሃንን ታናናሽና ታላላቅ ወንድሞች ሳይቀር ያቅፋል። ከብርሃን ታናናሽ ወንድሞች፣ ለራዲዮና እና ቴሌቪዥን ስርጭት የሚያገለግለው የ[[ራዲዮ ሞገድ]]፣ [[ራዳር]] እና ሙቀት አስተላላፊው [[ታህታይ ቀይ]] ይገኙበታል። ታላላቆቹ ደግሞ [[ላዕላይ ወይን ጠጅ]]፣ [[ኤክስ ጨረር|ኤክስ ሬይ]]፣ [[ጋማ ጨረር]] ይባላሉ። እነዚህ የብርሃን ወንድሞች በመሰረታዊ ተፈጥሯቸው ከብርሃን ጋር አንድ ቢሆኑም ፣ የሰው [[ዓይን]] ሊያያቸው ስለማይችል ብርሃን አይባሉም። አንድ አንድ እንስሳት በአንጻሩ እነዚህን ሞገዶች መመልከት ይችላላሉ። ለምሳሌ ታህታይ ቀይ የሚባለው የብርሃን ታናሽ ወንድም፣ ለሰዎች እንደ ሙቀት ሆኖ ይሰማል። ለምሳሌ የፀሐይ መሞቅ ከምትተፋው የታህታይ ቀይ ጨረራ ይመነጫል። በበረሃ የሚንከላዎሱ እባቦች ይህን ሞገድ በአይናቸው መመልከት ስለሚችሉ፣ ሙቀት ያለውን ማንኛውንም ነገር በጭለማ ሳይቀር ማየት ይችላሉ። ንቦች በተራቸው፣ የሰው ልጅ እማያየውን [[ላዕላልይ ወይን ጠጅ]] ሞገድ በዓይናቸው ማየት ስለሚችሉ፣ አበቦች ለንቦች ከሰው ልጅ የተለየ መልክና መልዕክት ያስተላልፋሉ።
ጆን ኔፐር''' (1542– 1610) – [[ስኮትላንድ|ስኮትላንዳዊ]] [[ሓሳቢ]] (ሒሳብ ተማሪ)፣ [[የተፈጥሮ ህግጋት ጥናት]] ተመራማሪ፣ [[ሥነ ፈለክ]] አጥኚ እና [[ኮኮብ ቆጠራ|ኮኮብ ቆጣሪ]] ነበር።
ከሁሉ ስራው በታሪክ ቀደምት ስሙ እሚነሳው [[ሎጋሪዝም]]ን በመፈልስፉ ነበር። ይህን የሂሳብ መሳሪያ የፈለስፈበት ዋና ምክንያት ከ[[ኮምፒውተር]] እና [[ካልኩሌተር]] ርቆ በሚገኘው ዘመን ቁጥሮችን [[ማባዛት]]፣ ጊዜ የሚወስድ፣ ለስህተትም የተጋለጠ መሆኑ ነበር። ሎጋሪዝም ማባዛትን ወደ [[መደመር]] በመቀየር አስቸጋሪውንና አሰልቺውን የማባዛት ስራ ለማቃለል ይረዳል።
ክፍልፋይ ቁጥርን ለማሳየት የምትጠቅመው [[የአስርዮሽ ነጥብ|ነጥብ]] በአውሮጳ ታዋቂ እንድትሆን ያደረገ ኔፐር ነበር። ከዚህ በተረፈ ኔፐር በ[[ሥነ መለኮት]]፣ [[ሥነ አልኬሚ]] ይጠቀሳል። በዘመኑ ደግሞ በ[[ጥንቆላ]] ና በ[[ማሟረት]] ስራ ይታማ ነበር።
==ኔፐር በጥንቆላ ስለመታማቱ ==
<div class="NavFrame" style="border-style: none; padding: 0px; font-size: 100%;">
<div class="NavFrame" style="border-style: none; text-align: left; border-top: #a5e085 solid 1px; -moz-border-radius: 10px; padding: 0px; font-size: 85%;">
<div class="NavHead" style="background: transparent; text-align: left; padding: 1px; font-size: 90%;"><font face="arial" color="#a5e085" ><!--ተጨማሪ ንባብ --></font> </div>
<div class="NavContent" style="background: transparent; display: none; font-size: 100%;">
ኔፐር በነበረበት ዘመን [[ጥቁር]] [[ሸረሪት]] በትንሽ [[ሳጥን]] ደብቆ ይዞር ነበር ይባላል፤ ደግሞም ለመኖሪያው ቤቱ [[አድባር]] እንዲሆነው ጥቁር [[አውራ ዶሮ]] ያረባ እንደነበር ይጠቀሳል።
የቤቱ ሰራተኞች ዕቃ ሲሰርቁ ይሄው አውራዶሮ የትኛው አገልጋዩ እንደሰረቀው ለማወቅ ይረዳው ነበር ይባላል። ለምሳሌ ዕቃ ከቤቱ ሲጠፋ፣ አገልጋዮቹን አንድ ባንድ ከዶሮው ጋር እቤቱ ውስጥ እየቆለፈ ዶሮውን እንዲነኩ ከውጭ ሆኖ ያዛቸው ነበር። ጥቁር አውራዶሮውን ከተጠርጣሪዎቹ ጋር ከመቆለፉ በፊት [[ጥላሸት]] ይለቀልቀው ነበር። ጥፋተኛ የሆኑት አገልጋዮች ዶሮው ይናገርብናል ብለው ስለሚፈሩ ዶሮውን አይነኩም፣ ጥፋት የሌለባቸው ባንጻሩ ይነኩታል። በኋላ ላይ ኔፐር እጃቸውን አንድ ባንድ ሲመረምር፣ እጃቸው ንጹህ የሆኑት ጥፋተኛ እንደሆኑ ያውቃል ማለት ነው።
ኔፐር ጠንቋይ እንደሆነ በአገሩ የተማበት ሌላ ምክንያትም አለ። አንድ ቀን ኔፐር ያሰጣውን [[ጥራጥሬ]] የጎረቤቱ [[እርግብ|እርግቦች]] እየለቀሙበት ይደርሳል። በዚህ የተናደደው ኔፐር ጎረቤቱን ጠርቶ እርግቦቹ እኔፐር ግቢ ሁለተኛ ከመጡ የእርሱ ንብረት እንደሚያደርጋቸው ያስጠነቅቀዋል። በሚቀጥለው ቀን እርግቦቹ ኔፐር ግቢ ውስጥ ታዩ፣ ሆኖም ግን በሚያስፈራ መልኩ ከቆይታ በኋላ ሁሉም ተዝለፍልፈው ወድቀው በኔፐር እየተለቀሙ አዘጋጀላቸው አቅማዳ ውስጥ ሲታጨቁ ታዩ። ኔፐር ሆየ ባለፈው ቀን ጥራጥሬውን የሚያሰክር [[ብራንዲ]] ውስጥ ከዘፈዘፈ በኋላ ነበር ለስጦሽ የዘረጋው። ጠዋት ላይ እርግቦቹ አተሩን ሲለቅሙ እየተሳከሩ መብረር አቅቷቸው መሬት ላይ እየተንደፋደፉ ተፈነገሉ።
</div></div></div>
| 