እትም በ09:03, 3 ሜይ 2016 አርም 73.229.54.51 (ውይይት) →‎የውጭ ፡ መያያዣዎች ← የፊተኛው ለውጥ		እትም በ14:50, 13 ጁን 2016 አርም ለውጡ ይገለበጥ 109.139.147.200 (ውይይት) No edit summary Tag: Mobile app edit የሚቀጥለው ለውጥ →
መስመር፡ 2፦ '''ግዕዝ''' ፡ በ[[አፍሪካ ቀንድ]] ፡ በ[[ኢትዮጵያ]]ና ፡ በ[[ኤርትራ]] ፡ በጥንት ፡ የተመሠረተና ፡ ሲያገለግል ፡ የቆየ ፡ ቋንቋ ነው። የግዕዝ ፡ አመጣጥ ፡ በግምት ፡ የዛሬ ፡ ፫ ፡ ሺህ ፡ ዓመት ፡ ከ[[የመን (አገር)\|የመን]] ፡ እና ፡ ደቡብ ፡ አረቢያ ፡ በመነሣትና ፡ [[ቀይ ባሕር\|ቀይ ፡ ባሕር]]ን ፡ በመሻገር ፡ ሰሜን ፡ ኢትዮጵያ ፡ ውስጥ ፡ ከሰፈሩ ፡ የተለያዩ ፡ የሳባውያን ፡ ነገዶች ፡ ቋንቋና ፡ በጊዜው ፡ ሰሜን ፡ ኢትዮጵያ ፡ ይነገሩ ፡ በነበሩ ፡ ቋንቋዎች ፡ ዘገምተኛ ፡ ውኅደት ፡ ነው።<ref name="አንበሴ">ዶ/ር ፡ አንበሴ ፡ ተፈራ ፣ «[http://cms.education.gov.il/NR/rdonlyres/9D9F5A60-082D-4DDD-9853-A669B5B9C9E5/132239/Safa.PDF የኢትዮጵያ ፡ ብሔረሰቦችና ፡ ቋንቋዎቻቸው ፡ አጭር ፡ ቅኝት]»</ref> በ[[አክሱም መንግሥት\|አክሱም ፡ መንግሥት]]ና ፡ በኢትዮጵያ ፡ መንግሥት ፡ መደበኛ ፡ ቋንቋ ፡ ነበር። ግዕዝ ፡ ከአማርኛና ፡ ሌሎች ፡ ~~ኢትዮ~~uኢትዮ-ሴማዊ ፡ ቋንቋዎች ፡ ጋር ፡ ሲወዳደር ፡ «ንጹሕ» ፡ ሴማዊ ፡ ቋንቋ ፡ ነው።<ref name="አንበሴ" /> ግዕዝ ፡ እስከ ፡ ፲<sup>ኛው</sup> ፡ ክፍለ-ዘመን ፡ መጀመሪያ ፡ ድረስ ፡ ዋነኛ ፡ የመግባቢያ ፡ ቋንቋና ፡ ልሳነ ፡ ንጉሥ ፡ ነበር።<ref name="አንበሴ" /> ከ ፲፫<sup>ኛው</sup> ፡ ክፍለ ፡ ዘመን ፡ ጀምሮ ፡ ግን ፡ ሙሉ ፡ በሙሉ ፡ መነገር ፡ አቁሞ ፡ በሰሜን ፡ ኢትዮጵያ ፡ በ[[ትግርኛ]] ፡ እንዲሁም ፡ በማዕከላዊው ፡ ክፍል ፡ ደግሞ ፡ በአማርኛ ፡ ተተካ።<ref name="አንበሴ" /> ዛሬ ፡ በ[[ኢኦተቤ\|ኢትዮጵያ ፡ ኦርቶዶክስ ፡ ተዋሕዶ ፡ ቤተክርስቲያን]] ፡ ሥነ-ስርዓት ፡ እንዲሁም ፡ በ[[ኤርትራ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተክርስቲያን\|ኤርትራ ፡ ኦርቶዶክስ ፡ ተዋሕዶ ፡ ቤተክርስቲያን]] ፣ በ[[ኢትዮጵያ ካቶሊክ ቤተክርስቲያን\|ኢትዮጵያ ፡ ካቶሊክ ፡ ቤተክርስቲያን]] እና ፡ በ[[ቤተ እስራኤል\|ቤተ-እስራኤል]] ፡ ሥነ-ስርዓቶች ፡ ይሰማል። ቋንቋው ፡ [[የሴማዊ ቋንቋዎች\|የሴማዊ ፡ ቋንቋዎች]] ፡ አባል ፡ እየሆነ ፡ በ[[ደቡብ ሴማዊ\|ደቡብ ፡ ሴማዊ]] ፡ ቅርንጫፍ ፡ ውስጥ ፡ ይካተታል። ደቡብ ፡ ሴማዊ ፡ በመባሉ ፡ ግዕዝ ፡ የ[[ሣባ (የአረቢያ ግዛት)\|ሣባ]] ፡ ቋንቋ ፡ ቅርብ ፡ ዘመድ ፡ ነው። ግዕዝ ፡ የተጻፈው ፡ በ[[ግዕዝ ፊደል\|ግዕዝ ፡ ፊደል]] ፡ [[አቡጊዳ]] ፡ ነው። ይህም ፡ ፊደል ፡ ደግሞ ፡ ዛሬ ፡ ለ[[አማርኛ]] ፣ ለ[[ትግርኛ]] ፡ እና ፡ ለሌሎችም ፡ ቋንቋዎች ፡ ይጠቀማል። በመላውም ፡ የአፍሪቃ ፡ አህጉር ፡ ውስጥ ፡ የመጀመሪያውና ፡ ብቸኛ ፡ አፍሪቃዊ ፡ የራሱን ፡ ፊደላት ፡ የያዘ ፡ ቋንቋ ፡ ሲሆን ፣ በዓለምም ፡ ላይ ፡ ዋናና ፡ የስልጣኔ ፡ አራማጅ ፡ ከሚባሉት ፡ ቋንቋዎች ፡ አንዱ ፡ ነው።

ከ«ግዕዝ» ለውጦች መካከል ያለው ልዩነት